Η παθολογική γραφή στις ιδιόγραφες διαθήκες – Περιπτώσεις πλαστογραφίας

 Η παθολογική γραφή στις ιδιόγραφες

διαθήκες – Περιπτώσεις πλαστογραφίας*

 

Βασιλικη Στυλ. Σαλεσιωτη**

ΕΙΣΑΓΩΓΗ[1]

Στη σύγχρονη εποχή και σε κάθε οργανωμένη κοινωνία τα έγγραφα διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο και πρωταρχική πιστοποίηση των γεγονότων συγκρότησης της καθημερινής πρακτικής. Η είσοδός μας στη ζωή και η αποχώρησή μας βεβαιώνονται εγγράφως με τη Ληξιαρχική Πράξη Γέννησης και τη Ληξιαρχική Πράξη Θανάτου. Το ίδιο συμβαίνει και με άλλες πράξεις της προσωπικής μας συγκρότησης και εξέλιξης όπως το Πιστοποιητικό Βάπτισης, η Ληξιαρχική Πράξη Γάμου. Ακολουθούν σημαντικά έγγραφα του ιδιωτικού, τίτλοι σπουδών, βεβαιώσεις και ενδεικτικά εκπαίδευσης, βεβαιώσεις απασχόλησης, εργασίας. Ωστόσο, οι καθημερινές σχέσεις συναλλαγών του δημόσιου βίου συνοδεύονται από στερεότυπο τύπο εγγράφων ως αποδεικτικά στοιχεία, όπως δικαιοπραξίες, συμβάσεις ενοχικών ή εμπραγμάτων δικαιωμάτων, συμβάσεις μεταβίβασης κυριότητας, συμβάσεις εμπορικές και οικονομικές συμβάσεις, επιταγές, συναλλαγματικές. Τέλος, οι δημόσιες διαθήκες, αλλά κυρίως και οι ιδιόγραφες διαθήκες, ως η έγγραφη τελευταία βούληση του διαθέτη, για την τύχη της περιουσίας του μετά το θάνατό του, αποτελεί έγγραφο υψίστης σημασίας και αξίας αλλά συγχρόνως και πρόκληση απειλής. Τα διάφορα έγγραφα πιστοποιούν την επικοινωνία, τη συγκρότηση και τη συμμετοχή μας στη λειτουργία και τη συντήρηση του κοινωνικού και δικαιϊκού προτύπου.

Αρχικά, οι άνθρωποι των σπηλαίων η υποτυπώδης οργάνωσή τους σε νομάδες, επινόησαν την ιχνογράφηση αντικειμένων[2], τον συμβολισμό λέξεων[3], νοημάτων ή και αισθημάτων αλλά και για τον επιτρεπτό τρόπο επικοινωνίας. Έτσι, οι πεφωτισμένοι της εποχής μεταξύ 20.000 και 10.000 π. Χ, αντικατέστησαν ως ένα βαθμό, τον προφορικό λόγο με τα ιχνογραφήματα και τα σύμβολα ως μέσον επικοινωνίας[4]. Ωστόσο, η ιχνογράφηση εξελίχθηκε, ως μέσον επικοινωνίας, σε απεικόνιση ολόκληρων λέξεων και αργότερα σε αλφάβητο, ενώ με το πέρασμα των αιώνων αποδόθηκε σε συγκροτημένη γραφή . Χωρίς καμία αμφιβολία, η γραφή εμφανίζεται, ως εξελιγμένη και παγιωμένη μορφή των αρχικών ιχνογραφημένων συμβόλων, που επινοήθηκαν σύμφωνα με τις καθημερινές συνθήκες και ανάγκες της εποχής, ως αρχέτυπα στοιχεία. Eίναι παραδεκτό ότι «η γραφή αποτελεί ίσως την σπουδαιότερη επινόηση του ανθρώπου κατά την πορεία του προς τον πολιτισμό»[5].Η περαιτέρω εξέλιξη, η στοιχειοθέτηση και ο τρόπος παραγωγής, σε κάθε χρονική περίοδο, σε συγκεκριμένο τόπο και η μεταλαμπάδευσή της από γενεά σε γενεά, επιβραβεύει το ανθρώπινο γένος για τις πνευματικές, τις πολιτισμικές και τις επιστημονικές κατακτήσεις του.

 Τα έγγραφα αποδεικνύουν ή ταυτοποιούν τις σημαντικές εξελίξεις, τις δραστηριότητες και τις αποφάσεις ορισμένου προσώπου, γι’ αυτό και απαιτείται η διασφάλισή τους από τις επικίνδυνες αντικοινωνικές συμπεριφορές που επιδίδονται στην εξ αρχής κατάρτιση πλαστού εγγράφου, στη νόθευση αλλά και στη παράνομη χρήση τους .

 Η υπογραφή του συγκεκριμένου προσώπου κάτω από τη γραφή του ιδιόγραφου κειμένου, μεταφέρει την πλέον ιδιαίτερη και ξεχωριστή απεικόνιση συνυφασμένη απόλυτα με τη προσωπικότητα του «personality»[6] αποτελεί τρόπο διασφάλισης του χειρογράφου εγγράφου ή και αυτού που επιβεβαιώνεται μόνον μη την υπογραφή του αφού εκδηλώνεται με ατομικότητα και με διαφορετικότητα από την υπογραφή άλλου προσώπου .Συνεπώς, η υπογραφή απορρέει από τον τρόπο χειρισμού της γραφής του συγκεκριμένου γραφέα, η οποία εξελίσσεται σε πάγιο δελτίο ταυτότητας, πιστοποιεί και συνοδεύει τον υπογράφοντα ως μέσον διασφάλισης της έγγραφης πράξης του[7].

Στις ημέρες μας, διαφαίνεται μια ρευστότητα αντιλήψεων για τις ηθικές, οικογενειακές και κοινωνικές αξίες, χωρίς όμως και οι αναγκαίοι όροι ως αξίες, να μπορούν να συντηρήσουν την κοινωνική συμβίωση, γι’ αυτό και κατατείνει στη διασάλευση της κοινωνικής ισορροπίας, στην απειλή των βασικών αγαθών και της ανθρώπινης αξίας. Οι βασικές και από τη φύση τους θεμελιώδεις ηθικο-κοινωνικές αξίες, δεν εξισορροπούν τη λειτουργία της κοινωνικής συμβίωσης. Ωστόσο η προστασία της κοινωνίας από τις προσβολές των βασικών αξιών βρίσκεται σε συνεχή παλινδρόμηση, ανάλογα με το είδος ή την ένταση των σύγχρονων αντιμαχομένων συμφερόντων, εξαιτίας της αμφισβητούμενης αντίληψης για τις κοινωνικοηθικές αναγκαίες και περιορισμένες αποδέξιμες αξίες[8] ενώ γίνονται εμφανείς ως παρενέργειες[9] η διασάλευση του οικογενειακού ιστού, διασάλευση της κοινωνικής ισορροπίας, δυσκολία συντήρησης της κοινωνικής συμβίωσης και απειλή των βασικών αγαθών και της ανθρώπινης αξίας.

Η εμφανιζόμενη αντικοινωνική συμπεριφορά, διακρίνεται από σκοπιμότητα και σταθμίζεται από την επιδίωξη του ωφελιμισμού[10], που συνεπάγεται συνήθως την παραβίαση των ηθικοκοινωνικών αξιών και την καταπάτηση των νόμων στη λειτουργία της κοινωνίας δικαιϊκού προτύπου. Έτσι, το έγκλημα της πλαστογραφίας είναι έγκλημα σκοπουμένου αποτελέσματος[11] και προσβάλλει το δικαίωμα της περιουσίας αλλά και της δημόσιας πίστης[12].

Κατά καιρούς εμφανίζονται διάφορες περιπτώσεις πλαστογραφίας σε ειδικά έγγραφα ανάλογα με τις επικρατούσες κοινωνικές συνθήκες. Σήμερα, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται έξαρση του φαινομένου της πλαστογραφίας ιδιόχειρων διαθηκών και μάλιστα με απομίμηση παθολογικής χάραξης. Είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο που τα αίτια και οι παράγοντες αλληλοενεργώντας συντελούν στη γένεση και την επέλευση του αποτελέσματός της, δηλαδή στο έγκλημα της πλαστογραφίας και εμφανίζουν κατά καιρούς έξαρση ορισμένα είδη εγγράφων ως:

• ταινίες ασφαλείας φαρμάκων (κουπόνια)
• πιστοποιητικά απόσυρσης αυτοκινήτων
• χρηματιστηριακά έγγραφα
• πιστοποιητικά σπουδών, βεβαιώσεις
• τραπεζικές συμβάσεις
• ανώνυμες επιστολές
• ιδιόγραφες διαθήκες

1. Οι ιδιόχειρες διαθήκες

1.1. Η ιδιόχειρη διαθήκη σύμφωνα με την υπ’αρ.1721 διάταξη του ΑΚ «Η ιδιόγραφη διαθήκη γράφεται ολόκληρη με το χέρι του διαθέτη, χρονολογείται και υπογράφεται απ’ αυτόν .Από τη χρονολογία πρέπει να προκύπτει η ημέρα, ο μήνας και το έτος» εκφράζοντας έτσι την πραγματική τελευταία βούληση του διαθέτη όσο αφορά στη διάθεση της περιουσίας του μετά το θάνατό του αποτελεί γενικά και ειδικά ένα έγγραφο υψίστης σημασίας αλλά και πρόκληση απειλής. Έτσι, η αξιόποινη πράξη της πλαστογραφίας μετατρέπεται σε μέσον εξυπηρέτησης ιδίων σκοπών προσβάλλοντας το αγαθό της περιουσίας αλλά και την ανίερη παραβίαση της τελευταίας βούλησης του διαθέτη.

1.1.1. Μία ιδιόχειρη διαθήκη για είναι έγκυρη πρέπει να έχει γραφεί, να έχει χρονολογηθεί και να έχει υπογραφεί από το χέρι του ιδίου του διαθέτη γι’ αυτό και τα στοιχεία αυτά τίθενται πάντα υπό την απειλή της παραποίησης και αλλοίωσης από την οποία μπορεί να προκύψει η πλαστότητα μίας ιδιόχειρης διαθήκης .

1.1.2. Σε τέτοιες περιπτώσεις η γραφή των ιδιόχειρων διαθηκών εμφανίζεται ως φυσιολογική ή με κάποιες ακανονικότητες και ανωμαλίες ή με παθολογική χάραξη ή άλλοτε και ποικιλότροπη με αυθαίρετα στοιχεία που δεν συνάδουν με τους κανόνες της λειτουργίας και της φυσιολογίας της γραφής . Σε τέτοια περίπτωση η γραφή της ιδιόγραφης διαθήκης εμφανίζει ακανονικότητες και παρενέργειες τέτοιες που δεν συνδέονται με τη γραφική ικανότητα του συγκεκριμένου ασθενούς ή ηλικιωμένου προσώπου και επομένως η απόδοση των στοιχείων παθολογικής χάραξης είναι αυτοσχέδια και με πεποιημένη μορφή, χωρίς τη δομικότητα της πραγματικής παθολογικής χάραξης.

2. Η σύνταξη της πλαστής ιδιόγραφης διαθήκης

2.1. Συνήθως, οι περισσότερες πλαστογραφημένες ιδιόγραφες διαθήκες είναι άδικα εγχειρήματα ατόμων από το πλησιέστερο ή και το μακρινό συγγενικό περιβάλλον του διαθέτη, που αποσκοπούν στην ιδιαίτερη απολαβή κληρονομίας. Ο πλαστογράφος επιχειρεί την αξιόποινη πράξη της πλαστογραφίας μιας ιδιόχειρης διαθήκης διακατεχόμενος από ηδονιστικό υπολογισμό και κατά συνέπεια σε απολογισμό οφέλους της αδιάθετης περιουσίας κάποιου θανόντος, ανεξάρτητα από την τελευταία βούλησή του την οποία επιδιώκει να προσβάλλει.

2.1.1. Συνήθως, είναι άδικα εγχειρήματα από άτομα από το πλησιέστερο συγγενικό ή το μακρινό περιβάλλον του διαθέτη, από εκείνα που τον υπηρετούν στους Οίκους ευγηρίας ή σε Θεραπευτήρια, από το υπηρετικό ή νοσηλευτικό προσωπικό που υπηρετούν στη κατοικία του και από άτομα άγνωστα και ξένα με σκοπό το σφετερισμό της περιουσίας του.

2.1.1.1. Εμφανίζονται ιδιόγραφες διαθήκες στις οποίες διακρίνεται η προσπάθεια απομίμησης αλλότριας γραφής και καθίσταται εμφανής, όσο επιτυχής και αν είναι. Δεν είναι δύσκολο να εντοπισθούν οι δομικές και ποιοτικές διαφορές, οι οποίες θα συνηγορήσουν υπέρ της πλαστότητας ενώ στη περίπτωση της κραυγαλέας ανεπιτυχούς απομίμησης δεν χρειάζεται ιδιαίτερη προσπάθεια από μέρους του ειδικού γραφολόγου ερευνητή . Άλλωστε τα παρουσιαζόμενα στοιχεία διαφοράς χάραξης βοούν, αφού γίνονται αντιληπτά λόγω της δυσκολίας αναπαραγωγής αλλότριων στοιχείων και της έλλειψης του γραφικού εθισμού του πλαστογράφου, ο οποίος αποτυγχάνει να απομιμηθεί πιστά τη γραφή του προσφερομένου μοντέλου (δείγμα γνήσιας γραφής).

2.1.1.2. Η πλαστότητα των ιδιόγραφων διαθηκών εμφανίζεται με διάφορες μορφές και πραγματοποιείται με ποικίλους τρόπους, νεοφερμένους και συχνά άγνωστους ακόμη και στους ειδικούς γραφολόγους ερευνητές. Φαίνεται όμως, ότι ο τρόπος και η τεχνική απόδοσης μιας πλαστής ιδιόχειρης διαθήκης καθορίζεται από τα υλικά που διαθέτει ο πλαστογράφος, δηλαδή αν έχει τη δυνατότητα πρόσβασης στη γνήσια γραφή του φερομένου διαθέτη. Τούτο βέβαια απορρέει από τη σχέση που πιθανόν υπήρχε μεταξύ του φερομένου διαθέτη και του πλαστογράφου. Είναι ευνόητο ότι ορισμένα πρόσωπα του εγγύτερου συγγενικού περιβάλλοντος έχουν τις περισσότερες πιθανότητες να κατέχουν έγγραφα με τη γνήσια γραφή του φερόμενου διαθέτη, ενώ άλλα πρόσωπα έχουν ελάχιστες δυνατότητες και τα άγνωστα καμία απολύτως. Έτσι, οι πλαστές ιδιόγραφες διαθήκες εμφανίζονται, ως προς τον τρόπο εκδήλωσης της γραφής του κειμένου, κατά διάφορες κατηγορίες, όπως θα αναφερθεί παρακάτω.

2.2. Πολλές περιπτώσεις πλαστών ιδιόγραφων διαθηκών συναντώνται σήμερα σε περιοχές της ελληνικής περιφέρειας οι οποίες κάποτε εγκαταλείφθηκαν λόγω εσωτερικής ή εξωτερικής μετανάστευσης του πληθυσμού από αυτές τις άγονες επαρχιακές περιοχές. Μετά από την πάροδο πολλών ετών και με δεδομένο τη βελτίωση της χερσαίας επικοινωνίας, τη τάση διαφυγής από τα αστικά κέντρα, την αναβάθμιση, τη τουριστική ανάπτυξη του τόπου και του επαναπατρισμού του απόδημου ελληνισμού, διαφαίνεται πραγματική διάθεση για τη διευθέτηση των περιουσιακών στοιχείων .

2.2.1. Συχνά όμως οι ενδιαφερόμενοι ευρίσκονται μπροστά στην ατυχή διαπίστωση της καταπάτησης ή ακόμη και του σφετερισμού της περιουσίας τους με τα πλαστά έγγραφα των ιδιωτικών συμφωνητικών και των πλαστών ιδιόχειρων διαθηκών.

2.2.1.1. Τα τελευταία χρόνια όμως ανευρίσκονται περιπτώσεις πλαστών ιδιόχειρων διαθηκών που έχουν τελεστεί από πρόσωπα εντελώς άγνωστα και αδιάφορα ή απλώς γνωστά, μεμονωμένα ή οργανωμένα σε ομάδα «εταιρεία»[13], που αποβλέπουν στο σφετερισμό της ξένης περιουσίας, δηλαδή στην πραγματική αρπαγή της και με ολέθριες συνέπειες.

2.3. Μέχρι το 1992 οι πλαστές ιδιόγραφες διαθήκες εμφανίζουν εμπλεκόμενα πρόσωπα από το συγγενικό κυρίως περιβάλλον, στην περίπτωση που ο αποβιώσας δεν πρόλαβε λόγω αιφνιδίου θανάτου ή σοβαρής ασθενείας (ανικανότητα γραφής) να συντάξει την ιδιόγραφη διαθήκη του ή θεωρούσε αυτονόητο να τύχει κληρονομίας από τους αναγκαίους κληρονόμους του. Έτσι, η πλαστότητα χαρακτηρίζεται κατά κύριο λόγο από την προσπάθεια απομίμησης της γνήσιας γραφής και της υπογραφής του αποθανόντος, έστω και με ανεπιτυχή προσπάθεια. Αυτό είναι εφικτό επειδή υπάρχει η πρόσβαση σε έγγραφα με τη γνήσια γραφή ή υπογραφή του φερόμενου διαθέτη από πρόσωπα που είχαν φιλικότερη σχέση ή επικοινωνιακή για την εξυπηρέτηση των βιοτικών του αναγκών ή ακόμη και συμβασιακή.

3. Νεότερες κοινωνικές αντιλήψεις διαβίωσης

3.1.Τα τελευταία χρόνια παρατηρήθηκε αναδιάρθρωση της ελληνικής κοινωνίας τόσο στα πλαίσια της κοινωνικής λειτουργίας όσο και στη δομή της οικογένειας με αποτέλεσμα και στην κατ’ ιδία συμπεριφορά εκάστου κοινωνού.

3.1.1. Οι σκληρές βιοτικές ανάγκες ενισχυόμενες από τις νέες κοινωνικές αντιλήψεις περί της σχέσης των μελών της οικογένειας και των λοιπών αμέσων συγγενών επιφέρει σχεδόν αναγκαστικά νέο «μοντέλο» διαβίωσης και συμπεριφοράς.

3.1.1.1. Συχνά συναντάται το φαινόμενο της οικειοθελούς απόφασης ηλικιωμένων συνταξιοδοτηθέντων, να επιλέγουν την εισαγωγή τους σε «Ίδρυμα Αρωγής» ατόμων της τρίτης ηλικίας για να περάσουν το υπόλοιπο του βίου τους. Αυτή η απόφασή τους λαμβάνεται με σκοπό την μη ενόχληση των εγγυτέρων συγγενών ή και την αποφυγή πιθανών συγγενικών συγκρούσεων. Έτσι, υπολογίζουν στην ανεξαρτητοποίησή τους αφού τυγχάνουν οικονομικά καλυμμένοι τόσο από τις μηνιαίες αποδοχές της σύνταξής τους όσο και από την πιθανή ασφάλεια ζωής, που τους εξασφαλίζουν την καθημερινή τους διαβίωση.

3.1.1.2. Αυτή η οικειοθελής απόφασή τους ή συχνά και εκείνη μετά από προτροπή των συγγενών τους, για την εισαγωγή σε «Γηροκομείο» ή σε «Θεραπευτικό Ίδρυμα», σε περίπτωση πάσχοντος από ανίατη ασθένεια, μπορεί να έχει διάφορες δυσμενείς επιπτώσεις για τους συγγενείς ή τους κληρονόμους σε ότι αφορά τα κεκτημένα κληρονομικά τους δικαιώματα.

3.1.2. Είναι αυτονόητο ότι οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας ή οι ασθενείς αποκτούν ευάλωτη διάθεση και ιδιαίτερη συμπεριφορά, με αποτέλεσμα να γίνονται θύματα από τους ίδιους τους βοηθούς τους[14]. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι έχουν βρεθεί πολλές πλαστές ιδιόγραφες διαθήκες σε Ιδρύματα που συντηρούν αναξιοπαθούντα άτομα αλλά ενίοτε όμως και γνήσιες.

3.1.3. Μετά την εισροή των οικονομικών μεταναστών στην Ελλάδα (1990 κι έπειτα) για ανεύρεση μόνιμης εργασίας, πολλοί από αυτούς προσελήφθησαν για την παρακολούθηση, στήριξη και φροντίδα ασθενών και ηλικιωμένων ατόμων, με αποτέλεσμα να δημιουργείται άμεση σχέση μεταξύ του πάσχοντος και του βοηθού. Η βεβαρημένη υγεία του ασθενούς ή του ηλικιωμένου προσώπου κατά φυσική συνέπεια, δημιουργεί την ανάγκη της υποστήριξής του, από τον συμβασιούχο υποστηρικτή αλλά και την ενδόμυχη πικρή αίσθηση ότι εγκαταλείφθηκε από τους στενούς συγγενείς σε χέρια ξένου. Κατ’ ανάγκη η επιβεβλημένη αποδοχή και συντήρηση της καλής σχέσης με την «οικιακή βοηθό» ή «νοσοκόμα» οδηγεί συχνά και στην εκμυστήρευση των πικρών παραπόνων ή και των φόβων του ασθενούς ή ηλικιωμένου. Συχνά, δημιουργείται «ο δελεαστικός σκοπός» του υπηρετούντος για ωφελιμιστικούς προσωπικούς στόχους που απορρέουν από την αδυναμία της εξάρτησης του ηλικιωμένου. Οι ωφελιμιστικοί στόχοι του υπηρετούντος προσωπικού καταλήγουν σε ολέθριες συνέπειες για τους αμέσους συγγενείς, αφού μετά τον θάνατον του αποβιώσαντος εμφανίζεται κάποια ιδιόγραφη διαθήκη με πεποιημένη παθολογική γραφή, με δήθεν γνήσια γραφή και υπογραφή του φερομένου διαθέτη.

4.Η εκδήλωση, λειτουργία και φυσιολογία της γραφής

4.1. Η γραφή είναι πράξη, αποτέλεσμα, της συνλειτουργίας των εγκεφαλικών, των ψυχοπνευματικών και των βιολογικών λειτουργιών του ανθρώπινου οργανισμού και αποδίδεται με την πίεση της γραφίδας πάνω στο προσφερόμενο γραφικό πεδίο όταν ο εγκέφαλος παραγγέλλει και το χέρι αυτόματα εκτελεί[15]. Αποτελεί πράξη προσωπική, ανάλογα περιστασιακή[16], (γήρας, ασθένειες, διαταραχές) μοναδική για το συγκεκριμένο άνθρωπο και απορρέει από την ιδιοσύσταση και την κατασκευή του[17], με πηγή προέλευσης την εγκεφαλική έλικα του κέντρου «Broca»[18].

4.1.1.Η εκδήλωση και απόδοση της γραφής, συνδυασμένη με μικρές επαναλαμβανόμενες χαρακτικές κινήσεις, τοποθετημένες σε αρμονία και με ρυθμό στο προσφερόμενο γραφικό πεδίο, αντανακλά την προσωπικότητα του συγκεκριμένου γραφέα[19]. Αποτελεί τον τρόπο έκφρασης της σκέψης, του προφορικού λόγου, της γνώσης αλλά κυρίως είναι το μέσον επικοινωνίας των μελών κοινωνών, που συνυπάρχουν σε κάθε είδος κοινωνίας ανεξαρτήτου βαθμού πολιτισμικής και κοινωνικής δομής.

4.1.1.1.Ο μηχανισμός παραγωγής της γραφής βρίσκεται στο βάθος των εγκεφαλικών κυττάρων και κάτω από κάθε πρίσμα διερεύνησης της συγκρότησης της συναντώνται περίπλοκα σημεία με εκατομμύρια νευρώνες, ομαδοποιημένους σε ειδικά δίκτυα[20]. Είναι κατανοητή και δικαιολογημένη η άποψη ότι η γραφή είναι μια υψίστης αξίας ανθρώπινη λειτουργία έχοντας πηγή προέλευσης την περιοχή “Broca” του εγκεφάλου. Κάτω από κάθε πρίσμα προσέγγισης και διερεύνησης συναντώνται τα «μυστικά της συγκρότησής της», διαφορετικά αλλά διαθέσιμα που εντοπίζονται με τη μέθοδο ανατομοκλινικής, νευροφυσιολογικής και άλλων σχετικών διαγνωστικών επιστημών[21].

4.1.1.2. Ο σχεδιασμός των γραφημάτων καταλήγει σαν μια κίνηση του χεριού αλλά για να πραγματοποιηθεί έχει προηγηθεί προετοιμασία, προγραμματισμός, επεξεργασία και έλεγχος λίγο ή πολύ συνειδητά, με θέληση ή ανάγκη ώστε να αποτελεί ειδική εγκεφαλική διεργασία[22]. Η απεικόνιση του γραφικού σχεδιασμού είναι αποτέλεσμα του εγκεφαλικού μηνύματος που πρέπει να μεταβιβασθεί και να εξωτερικευθεί προς τον έξω κόσμο και ποικίλλει από άτομο σε άτομο, ανάλογα με τη σκέψη του, τη μνήμη του, τη φαντασία του, τα ακούσματα του περιβάλλοντός του, την αγωγή του και τη μόρφωσή του[23].

4.2.Η γραφή αντανακλά τη προσωπικότητα του γράφοντος[24] και αποδίδεται με ατομική και προσωπική αυτόματη χάραξη, η διεργασία και η φυσιολογική εξέλιξη της, λειτουργεί με φυσιολογική χάραξη μόνιμα ή περιστασιακά με διακυμάνσεις, επέρχεται εκπτωτική κατάσταση (λόγω ασθενείας ή γήρατος). Ωστόσο, συντελούν στη διαμόρφωση και στην ωρίμανση της γραφής, ο χαρακτήρας, τα οικογενειακά και κοινωνικά τα βιώματα, το σύστημα διδαχής. Συμβάλλουν στη σταδιακή και συνεχή εξέλιξη της οι εμπειρίες και οι συνθήκες της προσωπικής ζωής, που καθορίζουν εν γένει τη διάπλαση της προσωπικότητας μέσα στο οικογενειακό, κοινωνικό και επαγγελματικό περιβάλλον, φθάνοντας στη τελική της ωριμότητα και εκδήλωση. Η φυσιολογική εξέλιξη της γραφής, του γραφικού χαρακτήρα, συμβαδίζει με την εξέλιξη της προσωπικότητας του γραφέα από την αρχική και σταδιακή εκμάθηση, τη συνεχή εξέλιξή της μέχρι τη παγίωση της γραφικής ικανότητας και ωριμότητας. Συμμετέχουν επίσης στην εξέλιξή της η ευφυΐα, η αντίληψη, τα βιώματα και οι συνθήκες της προσωπικής ζωής, που καθορίζουν εν γένει τη διάπλαση της προσωπικότητας και του ψυχισμού με τους παράλληλους παράγοντες της ψυχοσωματικής ταυτότητας του γράφοντος[25], μέσα στο οικογενειακό, κοινωνικό, επαγγελματικό περιβάλλον. Έτσι, προσδίδουν στη γραφή τα ορατά ιδιαίτερα στοιχεία της γραφολογικής ταυτότητας[26] και τον ζωτικό ρυθμό της ατομικής γραφικής κίνησης[27]. Μετά τη φυσιολογική ωρίμανση και παγίωση της γραφικής ικανότητας για μεγάλο χρονικό διάστημα, οδεύοντας προς τα γηρατειά, η γραφή αρχίζει μια φθίνουσα πορεία γραφικής ποιότητας μέχρι και του εκφυλισμού της (γεροντική γραφή). Ωστόσο, μπορεί μια εξελιγμένη γραφή να υποστεί ουσιώδεις αλλοιώσεις λόγω αιφνίδιας σοβαρής προσβολής της υγείας του γραφέα, η οποία μπορεί να είναι παροδική ή και μόνιμη, αλλά με εμφανή κατάλοιπα στοιχεία παθολογικής χάραξης «αγραφίας»[28], είτε στην ιδιόχειρη γραφή (γράψιμο) είτε στην υπογραφή.

4.2.1. Μετά τη φυσιολογική ωρίμανση και παγίωση της γραφικής ικανότητας και οδεύοντας προς τα γηρατειά, η γραφή αρχίζει μια φθίνουσα πορεία γραφικής ποιότητας μέχρι και του εκφυλισμού της, δηλαδή με εμφανή γραφικά στοιχεία αλλοίωσης που χαρακτηρίζουν τη γεροντική γραφή ή με στοιχεία ακανονικότητας και ανωμαλίας που προσδιορίζουν την αιτία γένεσης της παθολογικής χάραξης[29] . Ωστόσο μπορεί μία εξελιγμένη γραφή να υποστεί ουσιώδεις μεταβολές λόγω αιφνίδιας σοβαρής προσβολής της υγείας του γραφέα, η οποία μπορεί να είναι παροδική ή και μόνιμη, αλλά με εμφανή κατάλοιπα στοιχεία παθολογικής χάραξης, δηλαδή με στοιχεία τέτοια που δηλώνουν την εκπτωτική και εκφυλιστική κατάσταση «αγραφία»[30].

4.2.1.1. Οι βασικοί νόμοι στους οποίους στηρίζεται η λειτουργία της γραφής, «παγκόσμιοι νόμοι», διατυπώθηκαν για πρώτη φορά από τον Γερμανό W.T. Preyer[31] και την Γαλλίδα Solange Pellat. Οι νόμοι αυτοί έχουν να κάνουν με τη φυσική εγκεφαλική λειτουργία της γραφής, ως φυσικά συνεκτικά φαινόμενα και όχι απαραίτητα με το χρησιμοποιούμενο κατά τόπους αλφάβητο. Λειτουργούν αυτόματα και αυθόρμητα με καλή συνεργασία των βιολογικών και ψυχο-νευρο-πνευματικών συστημάτων αλλά άλλοτε και με υποβάθμιση της συνλειτουργίας, ως εκδηλούμενο αποτέλεσμα τα σημεία φθοράς της γραφής μέχρι και της μη απόδοσής της ως σχέδιο, δηλαδή λόγω της δημιουργούμενης πλήρους «αγραφίας». Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, η γραφή, λόγω «αγραφίας», εμφανίζεται με διαφορετικότητα και πάντα με ιδιαίτερα διακριτά σημεία[32].

4.2.1.2. O πρώτος Νόμος αφορά στη παραδοχή ότι η γραφή είναι εγκεφαλική λειτουργία ως «Η γραπτή κίνηση βρίσκεται κατευθείαν υπό την επίδραση του κεντρικού νευρικού συστήματος (Κ.Ν.Σ., εγκέφαλος, παρεγκεφαλίδα και νωτιαίος μυελός). Η μορφή της γραπτής κίνησης δεν διαφοροποιείται από το σύνηθες όργανο της γραφής (χέρι δεξιό ή αριστερό, πόδι, στόμα) που επαρκώς έχει εξασκηθεί και προσαρμοστεί στη λειτουργία του».

Η γραφή είναι φυσιολογική εκδήλωση της ανθρώπινης υπόστασης, πράξη της συνλειτουργίας και της ανατομικής κατάστασης των βιολογικών, εγκεφαλικών και ψυχοπνευματικών συστημάτων[33]. Αποδίδεται με την πίεση της γραφίδας πάνω στο προσφερόμενο γραφικό πεδίο όταν ο εγκέφαλος παραγγέλλει και το χέρι αυτόματα εκτελεί[34]. Η αυθόρμητη ανάπτυξη της γραφικής παράστασης και η αρμονική διαδοχή των γραφικών κινήσεων, χωρίς την απόλυτα ταυτόσημη επανάληψή τους, της προσδίδουν φυσική ισορροπία[35] και αποδίδεται λειτουργικά ανάλογα με την ιδιοσύστατη γραφική ικανότητα του γράφοντος, τον βαθμό της μόρφωσής του, το μέσον του σώματος που χρησιμοποιείται για την εκτέλεση της γραφής αλλά και με εμφανή σημεία της κακής κατάστασης των εκπτωτικών εγκεφαλικών λειτουργιών.

4.2.1.3. Ο δεύτερος Νόμος αφορά στην ανάλογη δραστηριοποίηση του «Εγώ» ότι «Το [Εγώ] δεν είναι πάντα ενεργό στον ίδιο βαθμό και η δραστηριότητά του αυξάνεται ή μειώνεται ανάλογα με την ενσυνείδητη προσπάθεια και την αυτόματη κίνηση του γράφοντος οργάνου του γραφέα».

Η εκδήλωση της γραφής, στο συγκεκριμένο προσφερόμενο γραφικό πεδίο, εμφανίζει ιδιαίτερα γραφολογικά στοιχεία, τα οποία συνήθως απορρέουν από τη σημασία του κειμένου, τον σκοπό και τον στόχο της σύνταξής του και προσδίδουν στη γραφή θέληση και έντονη παρουσία. Έτσι, με επίγνωση του συγκεκριμένου νοήματος του κειμένου, ο γράφων επιμελείται και προσέχει τη χάραξη, κυρίως στην πρώτη παράγραφο, μέχρι που να αποκτηθεί ο αυτοματισμό του χεριού στις επόμενες παραγράφους καθώς και στο ξεκίνημα χάραξης μετά από μεγάλη στάση. Είναι ορατά τα στοιχεία αυτά (μέγεθος μεγαλύτερο, αραιότερη τοποθέτηση, ευκρίνεια), ιδιαίτερα σε ιδιόγραφες διαθήκες, όταν ο διαθέτης συνειδητά προσπαθεί να αποδώσει με ευκρίνεια τη χάραξη της τελευταίας βούλησής του τουλάχιστον στην αρχή, ενώ αργότερα η γραφή εμφανίζεται λιγότερο επιμελημένη. Το ίδιο συμβαίνει και σε χειρόγραφο σημείωμα εντολής ή προσπάθειας, που μπορεί να γράφεται και με πολύ μεγαλύτερα τα κεφαλαία γράμματα, εκφράζοντας έτσι την ισχυρή θέληση, επιθυμία και την εγωκεντρική διάθεση[36].

4.2.1.4.Ο τρίτος Νόμος αφορά στην προσπάθεια συνειδητής αλλοίωσης της γραφής ως «Δεν μπορούμε να τροποποιήσουμε το φυσικό γράψιμό μας ούτε και να αποποιηθούμε τα στοιχεία του γραφικού εθισμού χωρίς να διαφανούν αυτές οι ενδείξεις αυτοαλλοίωσης».

Τα σημεία της γραφής εκάστου γράφοντος δεν είναι ποτέ ανεξάρτητα αλλά εμφανίζονται με συγγενική σχέση προς τα διδαχθέντα πρότυπα, τα οποία παραμένουν καταχωρημένα ως γραφική απεικόνιση στη λειτουργία της μνήμης του .

Η εξέλιξη της γραφής διέρχεται από διάφορα στάδια μέχρι την τελική γραφική απεικόνισή της. Η γραπτή κίνηση ως αρχέγονη εκδήλωση της ίδιας της ζωής υφίσταται αφανείς εσωτερικές διεργασίες μέχρι την ολοκλήρωση και σταθεροποίηση της ατομικότητας και μοναδικότητας γραφής του συγκεκριμένου προσώπου, η οποία προσδιορίζει το δελτίο της γραφολογικής του ταυτότητας.

Η διάθεση του γραφέα για ηθελημένη αλλοίωση ή παραποίηση της γραφής του, προσκρούει στους κανόνες της φυσιολογικής λειτουργίας του μηχανισμού της γραφής και επομένως μπορεί να αποκαλυφθεί η γραφολογική του ταυτότητα.

Οι ενδείξεις της αποποίησης των γραφικών συνηθειών εμφανίζονται ως γραφικές παρενέργειες με συνέπεια τη μη φυσική συνοχή του σχεδιασμού. Ωστόσο τέτοια σημεία μπορεί να εμφανισθούν απρόσμενα και ακούσια λόγω διάσπασης της προσοχής, λόγω αβεβαιότητας και έλλειψης αυτοσυγκέντρωσης, τα οποία παραμένουν αποθηκευμένα στο υποσυνείδητο και δεν εκδηλώνονται στην καθημερινή πρακτική.

4.2.1.4.Ο τρίτος Νόμος αφορά στην προσπάθεια συνειδητής αλλοίωσης της γραφής ως «Δεν μπορούμε να τροποποιήσουμε το φυσικό γράψιμό μας ούτε και να αποποιηθούμε τα στοιχεία του γραφικού εθισμού χωρίς να διαφανούν αυτές οι ενδείξεις αυτοαλλοίωσης».

Τα σημεία της γραφής εκάστου γράφοντος δεν είναι ποτέ ανεξάρτητα αλλά εμφανίζονται με συγγενική σχέση προς τα διδαχθέντα πρότυπα, τα οποία παραμένουν καταχωρημένα ως γραφική απεικόνιση στη λειτουργία της μνήμης του .

Η εξέλιξη της γραφής διέρχεται από διάφορα στάδια μέχρι την τελική γραφική απεικόνισή της. Η γραπτή κίνηση ως αρχέγονη εκδήλωση της ίδιας της ζωής υφίσταται αφανείς εσωτερικές διεργασίες μέχρι την ολοκλήρωση και σταθεροποίηση της ατομικότητας και μοναδικότητας γραφής του συγκεκριμένου προσώπου, η οποία προσδιορίζει το δελτίο της γραφολογικής του ταυτότητας.

Η διάθεση του γραφέα για ηθελημένη αλλοίωση ή παραποίηση της γραφής του, προσκρούει στους κανόνες της φυσιολογικής λειτουργίας του μηχανισμού της γραφής και επομένως μπορεί να αποκαλυφθεί η γραφολογική του ταυτότητα.

Οι ενδείξεις της αποποίησης των γραφικών συνηθειών εμφανίζονται ως γραφικές παρενέργειες με συνέπεια τη μη φυσική συνοχή του σχεδιασμού. Ωστόσο τέτοια σημεία μπορεί να εμφανισθούν απρόσμενα και ακούσια λόγω διάσπασης της προσοχής, λόγω αβεβαιότητας και έλλειψης αυτοσυγκέντρωσης, τα οποία παραμένουν αποθηκευμένα στο υποσυνείδητο και δεν εκδηλώνονται στην καθημερινή πρακτική.

4.2.1.5. Ο τέταρτος Νόμος αφορά στην απλούστευση της γραφής ως

«Κάτω από δυσμενείς συνθήκες χάραξης, ο γράφων χρησιμοποιεί ενστικτωδώς τις πιο συνήθεις μορφές γραμμάτων ή τις πιο απλές και εύκολες για οικονομία δυνάμεων». Η γραφή εκδηλώνεται με την ανάλογη συνοχή της ενέργειας και της ψυχικής διάθεσης του γράφοντος, αποδίδοντας έτσι την συνεχή αρμονική σχέση της βιολογικής και πνευματικής του υπόστασης ή την πρόσκαιρη αμφιταλαντευόμενη ψυχολογική κίνηση.

Η ποιότητα της γραφικής κίνησης καταδεικνύει τις συνθήκες χάραξης μιας γραφής, την ομαλότητα και τη συνοχή της ενέργειας του γράφοντος ενώ ο ρυθμός χάραξης επισφραγίζει το προσωπικό πρότυπο της ζωτικής κίνησης, της προσδίδει ατομικότητα και μοναδικότητα[37].

Η ανάλογη ένταση της γραφικής πίεσης και τα δομικά στοιχεία τοποθετημένα με ιδιαιτερότητα, υποδηλώνουν την άμυνα και την αντοχή του ατόμου σε ορισμένες αναπόφευκτες φθοροποιές επιδράσεις. Αυτές οι επιδράσεις όμως συχνά δημιουργούν δυσμενείς συνθήκες και καθορίζουν την λειτουργικότητα των βιολογικών και ψυχοπνευματικών συστημάτων οι οποίες εμφανίζονται ως ιδιαίτερες και ακαθόριστες για κάθε ανθρώπινο όν[38]. Σύμφωνα με τους νόμους της φυσιολογίας και βιολογίας, το αποτέλεσμα είναι η μειονεκτική εκδήλωση της γραφής, η οποία εμφανίζεται με γραφική ατέλεια, μη ολοκλήρωση του σχηματισμού γραμμάτων, με σημεία αστάθειας ή με σημεία σύντμησης ή με απλές γραμμώσεις.

Η βαρεία βλάβη του οργάνου το οποίο χρησιμοποιείται για να γράφει, δεξιό ή αριστερό χέρι, επιφέρει αστάθεια στη γραφή με παραλείψεις, με στοιχεία ασαφή, χωρίς ολοκλήρωση του σχηματισμού τους. Η κακή ψυχολογική κατάσταση του γράφοντος μπορεί να επιφέρει ποιοτικές ταραχές στην εμφάνιση της γραφής[39], με σημεία ημιτελή και διαφοροποιημένα ή απλουστευμένα λόγω οικονομίας κινήσεως και χρόνου[40].

Οι ασθένειες και βλάβες των βιολογικών οργάνων του ανθρώπινου οργανισμού, όπως και νευρολογικές, νευροφυσικές και πνευματικές διαταραχές επηρεάζουν δυσμενώς τη γραφική ικανότητα του πληγέντος γραφέα. Γίνονται εμφανείς οι δυσλειτουργίες και διαταραχές ή προσβολές των βιολογικών, ψυχικών και πνευματικών λειτουργιών του ανθρώπινου οργανισμού με την εκδήλωση ιδιαζόντων μορφοκινητικών και τοποκινητικών γνωρισμάτων, χωρίς έλεγχο και μέτρο[41], με ανωμαλίες (irregularities) και στα άλλα δομικά στοιχεία της γραφής ως ταχύτητα, πίεση, μορφή, μέγεθος. Έτσι, συντελείται η γραφική παράσταση με διαφοροποίηση, με απλούστευση των στοιχείων, λόγω οικονομίας δυνάμεων και δημιουργικού χρόνου, τα οποία δεν αφίστανται απολύτως από την αρχική γραφή και τη συνήθεια, του άλλοτε υγιούς γραφέα[42].

4.2.1.6. Ο πέμπτος Νόμος, αφορά στη φυσιολογική λειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος, σύμφωνα με την ιδιοσυστασία του ατόμου και τις ανάλογες πρόσκαιρες επιδράσεις στη λειτουργία του ως           «Η γραπτή κίνηση παράγεται από τη συνεργασία των λειτουργούντων φυσιολογικά μηχανισμών του κεντρικού νευρικού συστήματος, σε αντιστοιχία με την ιδιοσυστασία τους και συνδέονται ανάλογα με την δραστηριότητά τους και τις στιγμιαίες ή διαρκείς τροποποιήσεις τους».Το σχέδιο της γραφής κάθε γράφοντος είναι ατομικό, μοναδικό και κτητικό, αποτέλεσμα της εγκεφαλικής εντολής που έχει διαβιβασθεί. Συντελείται σύμφωνα με την ιδιοσυστασία και τη λειτουργία των κέντρων του εγκεφάλου και αποδίδεται έτσι όπως έχει διαμορφωθεί η προσωπικότητα του ατόμου ανάλογα με τον βαθμό σκέψης, τη μνήμη, την επίδραση του περιβάλλοντος και από άλλους ικανούς παράγοντες[43]. Αυτοί οι ισχυροί παράγοντες, ανάλογα με τον βαθμό επίδρασης στην ευαισθησία και ψυχική διάθεση εκάστου ατόμου προσδίδουν την ιδιαιτερότητα της γραφικής συμπεριφοράς, η οποία εκφράζεται και εξωτερικεύεται διαφορετικά σε κάθε γραφέα κατανεμημένη με αυτονομία στο γραφικό πεδίο και με φυσιολογικές γραφικές παραλλαγές. Εξαρτάται από την ανάλογη ταχύτητα του ερεθίσματος που φθάνει από τις πιο απομακρυσμένες ζώνες του εγκεφάλου, τη διείσδυση στο κέντρο αποστολής που θα διαβιβάσει το μήνυμα αλλά και την αγωνία και ανάγκη της πραγματοποίησης της στη συγκεκριμένη στιγμή[44]. Η ταυτότητα της γραφής, παγιωμένη ως ιδιαίτερη για κάθε άτομο, αποτυπώνεται με μοναδικότητα ενώ οι διαφοροποιήσεις από την επίδραση κεντρικών ή περιφερειακών εγκεφαλικών μηνυμάτων είναι εμφανείς και διακριτές από εξασκημένο μάτι. Έτσι, εμφανίζονται μορφοκινητικές και τοποκινητικές διαφοροποιήσεις άλλοτε αυθόρμητες και πρόσκαιρες, προερχόμενες από τις αντιδράσεις του νευρομυϊκού συστήματος ή και μόνιμες εξαιτίας παθολογικών παραγόντων[45]. Οι βλάβες και οι διαταραχές του κεντρικού νευρικού συστήματος μειώνουν τον συνειδητό έλεγχο στις εξωτερικευόμενες κινήσεις και αντιδράσεις ώστε στη συνέχεια μπορεί να δημιουργήσουν γραφικές αλλοιώσεις αλλά και εκφυλιστική γραφική παράσταση. Οι εμφανιζόμενες διαφοροποιήσεις από την «ηθελημένη αλλοίωση», δηλαδή τη συνειδητή παραποίηση της μορφής στοιχείων δεν επηρεάζουν τη δημιουργία και τον τρόπο γένεσης της γραφής. Όμως της προσδίδουν «άγνωστα» και «ασυνήθη» στοιχεία, αποτέλεσμα της «πεποιημένης» και «επιτηδευμένης» χάραξης ενώ συγχρόνως κατασκευάζεται μια ψεύτικη απεικόνιση γραφής χωρίς πραγματικό αντίκρυσμα, ενώ δεν είναι παράξενο να επαναληφθούν και τα αυθεντικά και συνήθη στοιχεία του γράφοντος, λόγω διάσπασης της προσοχής του ή της επελθούσας γραφικής κόπωσης. Ωστόσο, ίσως κάποιος προσπαθήσει να βελτιώσει τη γραφή του με τη χρησιμοποίηση καινούργιων γραμμικών στοιχείων που ενδεχομένως απόκτησε αργότερα αυτόν τον γραφικό εθισμό ως εξέλιξη. Υπάρχει όμως και περίπτωση να μη μπορέσει να τα υιοθετήσει επειδή είναι ξένα προς τη γραφική του αντίληψη αφού έχει εξασκηθεί σε έναν άλλο τύπο γραφής και έχει παγιωθεί ως «γραφικός εθισμός». Στην ίδια αρχή οφείλεται και η αποτυχία κάποιου πλαστογράφου επειδή δεν μπορεί να αναπαραγάγει τα στοιχεία του αλλότριου γραφικού εθισμού[46]. Αντίθετα, μπορεί να επανέλθουν κάποια ξεχασμένα στοιχεία ιδιαίτερης και εντυπωσιακής χάραξης με την ικανότητα επαγωγής. Στην ίδια αρχή οφείλεται και η αποτυχία κάποιου πλαστογράφου γιατί δεν μπορεί να οικειοποιηθεί και να αναπαράγει τα στοιχεία του αλλότριου γραφικού εθισμού[47] μπορεί να εμφανισθούν με την ικανότητα της επαναγωγής κάποια ξεχασμένα δικά του στοιχεία ιδιαίτερης και εντυπωσιακής χάραξης.

4.3.Σύμφωνα με τους νόμους που διέπουν τη παραγωγή, τη λειτουργία και τη φυσιολογία της γραφής ισχύει ότι αυτή είναι αποτέλεσμα των εγκεφαλικών λειτουργιών, των νευρoλογικών λειτουργιών των βιολογικών λειτουργιών και των ψυχικών λειτουργιών και εκδηλώνεται ανάλογα με τη φυσική γραφική ικανότητα του γράφοντος ή με ευπαθή, παθολογική, αμβλυμμένη ή και μειωμένη. Συχνά διαφοροποιείται ή αλλοιώνεται περιστασιακά ή μόνιμα από το είδος ή από την ένταση των ενδογενών ή και των εξωγενών παραγόντων που επηρεάζουν την έκφραση και τη ποιότητα της, την ικανότητα χάραξης, όπως είναι οι οργανικές, νευρολογικές, ψυχικές και ψυχοσωματικές ασθένειες. Τελικά εμφανίζει άμβλυνση και μείωση της ικανότητας χάραξης λόγω ασθένειας ή γήρατος έτσι όπως χαρακτηριστικά εμφανίζεται στις ιδιόχειρες διαθήκες ηλικιωμένων και ασθενούντων[48].

4.3.1. Η γραφική κίνηση που δεν ακολουθεί τους κανόνες και τους Νόμους της γραφής, εμφανίζει ακανονικότητες και ανωμαλίες που προσδίδουν διάσπαση του ρυθμού χάραξης, ανομοιογένεια, διακοπές κίνησης, γραφικό τρόμο και σπασμό, δυσγραφία και αταξία καθώς και άλλα σημεία, που προκαλούν αλλοίωση, παθολογικότητα και τελικά «αγραφία»[49].

4.3.2.Έτσι, η ισχυρή προσβολή της υγείας ή το βαθύ γήρας επιφέρουν μη συνειδητή σοβαρή πρόσκαιρη ή διαρκή μεταβολή στη γραφική ικανότητα, μετατρέποντας τη γραφή σε «παθολογική». Στις περιπτώσεις αυτές το είδος και ο βαθμός των διαφόρων μορφών παθολογικότητας (παθολογικά στοιχεία), καθορίζουν την αιτία προέλευσής τους, που οφείλονται σε διάφορες ασθένειες, όπως οργανικές, νευρολογικές, ψυχοσωματικές, ψυχοπνευματικές, γεροντικό εκφυλισμό[50].

5. H γραφή διαγνωστικό εργαλείο της φυσιολογικής παθολογικής χάραξης με τις διαφοροποιήσεις, τις αλλοιώσεις, την παθολογικότητα και την αγραφία

5.1. Η εμφανιζόμενη διαφοροποίηση της γραφής ασθενούντων ατόμων πρέπει να αναζητηθεί στους λόγους που δημιουργούν τα διάφορα συμπτώματα χάραξης ως κλινική εικόνα ασθενούς .Η ανάλογη μορφή και η συχνότητα εμφάνισης των γραφικών διαταραχών και ανωμαλιών προσδιορίζουν την πραγματική αιτία προέλευσης προερχόμενη από οργανικές ασθένειες (παθήσεις, ανεπάρκεια ή σύνδρομα Κυκλοφορικού, Αναπνευστικού, Ουροποιητικού Συστήματος), είτε από νευρολογικές ασθένειες (Ημιπληγία, Εγκεφαλική Ισχαιμία, Parkinson, Σκλήρυνση κατά πλάκας, Επιληψία και άλλες) καθώς και από ψυχικές νόσους (Σχιζοφρένεια, Παρανοϊκότητα) καθώς και από ψυχοπνευματικές καταστάσεις (Σύγχυση, Καταπίεση, Ερεθιστικότητα και Κατάπτωση)[51]. Επίσης, οι δηλητηριάσεις από βαρέα μέταλλα, υδράργυρο (υδραργυρίαση), μόλυβδο (μολυβδίαση), μαγγάνιο και τα άλατά του (μαγγαννισμός),αλλά και από μεγάλη ποσότητα αλκοόλ, νικοτίνης, καφεΐνης, τεΐνης, από τη χρήση σκληρών ναρκωτικών (όπιο, μορφίνη, ηρωΐνη, κοκαΐνη) και από την εισπνοή διαφόρων εισπνεομένων ουσιών (βενζίνη, αιθέρα, ακετόνη και άλλων), επιφέρουν σοβαρές αλλοιώσεις στη στη χάραξη, με εμφανή τη γραφοκινητική δυσχέρεια, με παθολογικά στοιχεία μέχρι και στοιχεία αγραφίας και αποδιοργάνωσης[52].

5.2.Τα εμφανή παθολογικά στοιχεία είναι ο γραφικός τρόμος με σχηματισμό ανάλογα με την αιτία προέλευσής του, όπως οριζόντιος (Parkinson), κάθετος (αλκοολισμός), μεικτός (άνοια και κρανιοεγκεφαλικές βλάβες)[53]. Επίσης άλλες εντυπωσιακές αλλοιώσεις δημιουργούνται από τις διακοπές της γραφικής κίνησης, την αταξία, την έντονη επαναλαμβανόμενη επιγράφηση ή διόρθωση, τον γραφικό σπασμό και το στρίψιμο της κίνησης καθώς και άλλα τέτοια σημεία που προσδιορίζουν την αιτία προέλευσης και φθάνουν μέχρι την «αγραφία».

5.3. Με τον όρο «αγραφία» χαρακτηρίζουμε τις ποιοτικές διαταραχές της γραφής, δηλαδή τη δυσχέρεια, την πλήρη ανικανότητα του ανθρώπου να γράφει γράμματα ή λέξεις ή φράσεις κατά τρόπο ορθό, τόσο από άποψη εξωτερικής συμβολικής μορφής όσο και από άποψη σύνταξης του κειμένου[54]. Οι διάφορες μορφές αγραφίας, ως εξελικτική νόσος, υπάγονται γενικά στις αφασίες λόγω «εγκεφαλικής εκφυλίσεως κυκλοφορικής αιτιολογίας και αποδίδεται σε βλάβη του εγκεφαλικού κέντρου «Broca». Έτσι επέρχεται μερική ή πλήρης ανικανότητα σύλληψης της κινητικής παράστασης των λέξεων και με παραποίηση έστω των στοιχείων που δύναται να εκτελέσει, ως γραφικά μορφώματα ατελούς και ασαφούς χάραξης[55].

5.4. Συνεπώς, η επελθούσα διαφοροποίηση ή αλλοίωση της εκδήλωσης της γραφής ή της υπογραφής συγκεκριμένου γραφέα ή υπογραφέα συντελείται ακούσια[56] .Αυτή η αλλοίωση είναι αποτέλεσμα της άμβλυνσης ή της μείωσης της γραφικής ικανότητας του γραφέα εξ αιτίας μικρών ή μεγάλων ή και ειδικών προβλημάτων της υγείας του και η οποία προσδίδει μια ιδιαιτερότητα στη χάραξη, τη καθιστά ατομική και με συγκεκριμένη σε έκφραση της προσδίδει τη γραφολογική ταυτότητα του συγκεκριμένου γράφοντος και χρησιμοποιείται ως ένα εργαλείο διάγνωσης[57].

6.Η ιδιόγραφη διαθήκη ηλικιωμένων και ασθενούντων ατόμων[58]

6.1. Η γνήσια ιδιόγραφη διαθήκη ηλικιωμένων και ασθενούντων ατόμων, εμφανίζει συνήθως, στοιχεία ακούσιας ουσιώδους γραφικής αλλοίωσης και μεταβολής της ποιότητας της γραφικής κίνησης, αλλά τα παθολογικά στοιχεία αποδίδονται με την ιδιαιτερότητα της μορφής και την μοναδικότητα του σχήματος που έχει συσχέτιση με την αιτία που τα προκάλεσε. Δηλαδή, διακρίνεται ο γραφικός τρόμος που προκαλείται από τη δυσλειτουργία των βιολογικών συστημάτων και την έκπτωση του νευρομυϊκού συστήματος, τη δυσκαμψία των αρθρώσεων, τη σκλήρυνση των τενόντων και των νευρικών απολήξεων, τις μικρές εγκεφαλικές βλάβες αλλά και τη λήψη διαφόρων φαρμάκων που επιφέρουν γραφοκινητικά προβλήματα.

6.1.1. Εντοπίζονται τα ιδιαίτερα σημεία του γραφικού τρόμου που προκαλούνται από τη ασθένεια του Parkinson ως οριζόντιος, της σκλήρυνσης κατά πλάκας (sclerose en plaques) ως ελιγμώδης (zigzaguante), του γήρατος ως μεικτός, του αλκοολικού ως κάθετος ενώ επίσης είναι αξιοπρόσεκτα και άλλα στοιχεία διαφοροποιήσεων, αλλοιώσεων και ακανονικοτήτων, που οφείλονται σε διαταραχές, σύνδρομα και άλλες ασθένειες.

6.1.2. Τα βασικά και κύρια πραγματικά στοιχεία παθολογικής χάραξης είναι χαρακτηριστικά και ιδιαίτερης μορφής και κίνησης αλλά η εντόπιση τους ως μορφώματα ή άλλα παθολογικά στοιχεία, παρουσιαζόμενες μορφές αγραφίας, μπορούν προσδιορισθούν ως προς την αιτία προέλευσής τους[59]ενώ η αξιολόγηση και η αιτιολόγηση τους είναι ιδιαίτερα δύσκολη και επίπονη. Ετσι, τα στοιχεία της αλλοιωμένης γραφικής κίνησης και ικανότητας προσδιορίζονται και περιγράφονται ως,

• διάσπαση του ρυθμού χάραξης, διακοπές της γραφικής κίνησης
• γραφικές διαταραχές, ακανονικότητες και ανωμαλίες χάραξης
• μεταβολές απότομες της έντασης πίεσης
• ατελής ή δύσμορφη χάραξη γραμμάτων και γραφικές εκτροπές
• ευπαθής και ασταθής χάραξη, επιγραφήσεις, διορθώσεις
• εύκαμπτος διάχυτος γραφικός τρόμος
• αναριθμητισμός, αναλφαβητισμός
• παραλείψεις ή προσθήκες άσχετων γραμμιδίων
• ορθογραφικά και συντακτικά λάθη

6.1.3. Οι ανωμαλίες και οι ακανονικότητες της γραφικής κίνησης αποδιοργανώνουν το σχέδιο της γραφής. Από αυτές όμως εντοπίζονται τα στοιχεία της αγωνιστικής διάθεσης του γραφέα, της ανάγκης χάραξης, έστω άλλοτε με απλούστευση ή με δυσμορφία των γραμμάτων και με αποδιοργάνωση, εξαιτίας των παθολογικών, πρόσκαιρων ή μόνιμων, καταστάσεων, του γήρατος ή και των άλλων παραγόντων[60] (νευρικά, παραλυτικά σύνδρομα).

Η απόδοση της γραφής μπορεί να επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες ίσως άγνωστους ως προς τον αριθμό και τον βαθμό επίδρασή τους στον κάθε γραφέα, εμφανίζοντας έτσι στοιχεία ελαττωματικής χάραξης και μειονεκτικής γραφικής ταυτότητας σε σχέση με τον αυθεντικό σχεδιασμό της γραφής[61].

6.1.3.1.Η ποιότητα της γραφικής κίνησης είναι καταμετρητή, τόσο στον συνολικό σχεδιασμό της όσο και στα επιμέρους στοιχεία, στις γραμμώσεις και στα ιδιαίτερα συμβολικά σχεδιάσματα. Αποδίδεται δε στο γραφικό πεδίο με τον ανάλογο βαθμό συνοχής, ενεργοποιείται από τον βαθμό της ψυχικής ενέργειας σε μια εκδήλωση προσωπικής και ιδιαίτερης στάσης[62]. Εκδηλώνει την εσωτερική δύναμη, τη θετική ή αρνητική διάθεση του ατόμου για επικοινωνία[63] και αντικατοπτρίζει την κατάσταση της προσωπικότητας και της κατάστασης της υγείας του γράφοντος, όπως ακριβώς είναι στη πραγματικότητα[64].

6.4.Μετά την εισροή των οικονομικών μεταναστών στην Ελλάδα (1990 κι έπειτα) για ανεύρεση μόνιμης εργασίας, πολλοί από αυτούς προσλήφθηκαν από ιδιώτες για να υπηρετήσουν, να στηρίξουν και να φροντίσουν ασθενείς και ηλικιωμένα άτομα, με αποτέλεσμα να δημιουργείται άμεση σχέση μεταξύ του πάσχοντος και του βοηθού ή νοσοκόμου. Ωστόσο, η ανάγκη της υποστήριξης του έχοντος βεβαρημένη υγεία ασθενούς ή ηλικιωμένου προσώπου, όπως είναι φυσικό, δημιουργεί την άρρηκτη σχέση του συμβασιούχου υποστηρικτή προς τον υποστηριζόμενο και καθίσταται επιβεβλημένη η αποδοχή και η συντήρηση της καλής σχέσης η οποία οδηγεί συχνά στην εκμυστήρευση των παραπόνων ή και των φόβων του ασθενούς ή του ηλικιωμένου.

6.4.1. Τα ηλικιωμένα άτομα, η τρίτη ηλικία, ή οι ασθενείς αποκτούν ιδιαίτερη συμπεριφορά, με ευάλωτη και ευμετάβλητη διάθεση αλλά και την ενδόμυχη πικρή αίσθηση ότι εγκαταλείφθηκε από τους στενούς συγγενείς σε χέρια ξένου. Συνήθως αυτή η κακή ψυχολογική κατάσταση οδηγεί στην εκμυστήρευση των παραπόνων ή ακόμη και φανταστικών φόβων ή και του ασθενούς ή ηλικιωμένου. Ετσι, δημιουργείται μία στενή σχέση μεταξύ «οικιακής βοηθού» ή «νοσοκόμας» που μετατρέπεται στη ανάγκη της υποστήριξής του από τον συμβασιούχο υποστηρικτή και οδηγεί στην επιβεβλημένη αποδοχή και συντήρηση της καλής σχέσης. Ωστόσο, τέτοιου είδους σχέση μπορεί να προκύψει και μεταξύ του διαθέτη με πρόσωπα φιλικά και καθόλου συγγενικά, με γείτονες, με πρώην συναδέλφους και με φίλους, τα οποία δεν αποκλείεται να τον συνέδραμαν πραγματικά και χωρίς ιδιοτελή σκέψη με απώτερους σκοπούς.

6.4.2. Σε μία τέτοια περίπτωση ο διαθέτης οικειοθελώς εκφράζει τη τελευταία βούληση του, συντάσσοντας την ιδιόγραφη διαθήκη του, με αμβλυμμένη ή με μειωμένη γραφική ικανότητα και με όποιο τρόπο δύναται να τη συντάξει, είτε με αυθόρμητη χάραξη είτε κατ’ αντιγραφή ή καθ’ υπαγόρευση και με την πρόθεση να ανταμείψει τον υπηρετούντα αυτόν ενώ συχνά τέτοιους είδους σχέση αποδείχθηκε επιζήμια τους άμεσους κληρονόμους του.

6.4.2.1. Σε πολλές περιπτώσεις όμως θα πρέπει να διαχωρισθεί η γραφή κατ’ αντιγραφή ή καθ’ υπαγόρευση σε μία ιδιόχειρη διαθήκη, γραφή και υπογραφή, όπου εμφανίζονται με αποκλίνουσα και με παρακμάζουσα μορφή των γραφημάτων, με εκκεντρικές και αβέβαιες γραφικές κινήσεις, με πενιχρή ποιότητα της γραφικής κίνησης, με αδυναμία συνοχής και με ανικανότητα συγκράτησης του γραφικού μέσου[65] που μπορεί με δυσχέρεια μόνον να αντιγράφει από το σχέδιο των γραφημάτων που του έχουν θέσει ενώπιον του έστω και με γραφικές ανωμαλίες. Ωστόσο, είναι εμφανής η προσπάθεια χάραξης, συνοδευόμενη με τα χαρακτηριστικά στοιχεία όπως δυσμορφία, παράλειψη γραμμάτων, διορθώσεις, επιγραφήσεις ή και απλούστευση των γραμμάτων, γενικά με προβληματική χάραξη, με λάθη γραμματικά, εννοιολογικά, συντακτικά και ορθογραφικά δείχνει γραφέα με διαταραχές του γνωσιακού συστήματος[66]. Αλλωστε, η ικανότητα χάραξης διαφέρει από ασθενή σε ασθενή που μπορεί μόνον να αντιγράφει από το ενώπιον του σχέδιο γραφήματα έστω και με γραφικές ανωμαλίες χωρίς να έχει απαραίτητα επίγνωση των πραττομένων . Έτσι, είναι εμφανής ο εντοπισμός των στοιχείων απρόβλεπτων διαφορών της γραφής, όπως στη μορφή, στη διάταξη, στο μέγεθος και στη μείωση της ταχύτητας[67] που έχουν προκληθεί από ηλικιωμένο άτομο το οποίο είχε τη νευρομυϊκή ικανότητα να γράψει αλλά όχι και τη σωστή λειτουργία του συστήματος των διανοητικών λειτουργιών του[68].

 Η γραφή κατ’ αντιγραφή ηλικιωμένου ή ασθενούς με νοητικές διαταραχές

  

1η φωτ .Διακρίνονται τα χαρακτηριστικά στοιχεία της γραφής που δημιουργούνται μετά από αντιγραφή από τoν γραφέα με διαταραχές των νοητικών λειτουργιών.

 

 

6.4.2.2. Η γραφή και η υπογραφή της ιδιόγραφης διαθήκης του ηλικιωμένου διαθέτη εμφανίζονται με ευπαθή έως και παθολογική γραφική κίνηση, με εμφανή στοιχεία αλλοίωσης, τα οποία συνηγορούν υπέρ της γνησιότητας της διαθήκης, όπως δυσμορφία, αταξία, μεταβλητότητα, διακοπές της γραφικής κίνησης, σημεία γραφικής κόπωσης, έντονος γραφικός τρόμος αλλά και από άλλα κύρια στοιχεία.

 

Η γραφή με στοιχεία φυσιολογικής παθολογικής χάραξης

 

2η φωτ.Διακρίνονται τα πραγματικά στοιχεία παθολογικής χάραξης.

 

 

6.4.3. Αντίθετα πρέπει να σημειωθεί ότι τέτοιου είδους σχέση σε πολλές περιπτώσεις αποδείχθηκε καταστροφική για τον ίδιο τον διαθέτη αφού έγιναν θύματα εκβίασης, εκφοβισμού και κακής μεταχείρισης από τους ίδιους τους νοσοκόμους ή βοηθούς τους[69] με αποτέλεσμα τη δια της βίας σύνταξη της ιδιόγραφης . Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι έχουν βρεθεί πολλές γνήσιες ιδιόγραφες διαθήκες αλλά γραμμένες δια της βίας σε Ιδρύματα που συντηρούν αναξιοπαθούντα άτομα.

6.4.3.1. Στην περίπτωση που ο υποβοηθούμενος υπογραφέας ή γραφέας, δεν είναι τελείως αρνητικός και ανίκανος για τη χάραξη και το χέρι του απλά υποβοηθείται «υποβασταζόμενη χείρα», τότε οι υπογραφές εμφανίζουν κάποια γνωστά στοιχεία των γνησίων υπογραφών του αλλά με αλλοιωμένα χαρακτηριστικά, με διακρινόμενη μια γενική έκπτωση της ικανότητας χάραξης, με περιττά γραμμίδια[70],με ακανονικότητα, με αδεξιότητα και με γραφικό τρόμο, με διάσπαση, με ασάφεια, με δυσμορφία, με μεταβολές απότομες της έντασης πίεσης, της κατεύθυνσης, τα οποία συνιστούν στοιχεία γνησιότητας συμβατά με τις συνθήκες χάραξης και την υγιεινή κατάσταση του υποβοηθουμένου[71].

6.4.3.2. Αυτές οι ιδιόγραφες διαθήκες έχουν γραφεί από τον ίδιο τον διαθέτη αλλά όχι με φυσιολογική και αυθόρμητη χάραξη γι’ αυτό και παρουσιάζουν άγνωστα και αντιφατικά άγνωστα, ξένα δομικά και ποιοτικά στοιχεία άλλοτε δίκην παθολογικής χάραξης και με διαφορετική δεξιότητα απόδοσης και όχι με πραγματική παθολογική χάραξη αφού συχνά το χέρι καθοδηγείται ή υποβοηθείται βεβιασμένα από κάποιο άλλο πρόσωπο και αποδίδεται η γραφή και η υπογραφή δια της μεθόδου «της καθοδηγουμένης ή υποβοηθουμένης χειρός χειρός» ή άλλοτε αποκαλούμενη και «της κατευθυνομένης χειρός».

6.4.3.2.1. Σε αρκετές περιπτώσεις συναντώνται ιδιόγραφες διαθήκες χαραγμένες δια της «κατευθυνομένης χειρός», όπου ο διαθέτης δεν έχει τη βούληση, αδυνατεί να κρατήσει και να κατευθύνει τη γραφίδα, γι’ αυτό και κατευθύνεται το χέρι του από άλλο πρόσωπο. Εύλογα προκύπτει το ερώτημα αν η ανικανότητα του διαθέτη για χάραξη της γραφής ή της υπογραφής είναι μόνον νευρομυϊκή ή οφείλεται σε κατάπτωση των νοητικών λειτουργιών ώστε ο εγκέφαλος να μην είναι σε θέση και σε τέτοια κατάσταση να μπορεί να παραγγέλλει και με αυτά τα δεδομένα οι ιδιόγραφες διαθήκες «δια της κατεθυνομένης χειρός» θεωρούνται πλαστές. Στις περιπτώσεις αυτές απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή διερεύνησης καθότι ο πλαστογράφος υιοθετεί ευρηματικές προσομοιάζουσες τεχνικές και τρόπους πλαστογραφίας.

6.4.3.2.2. Σε αντίθεση οι ιδιόγραφες διαθήκες που έχουν παραχθεί με γραφή ή υπογραφή «δια της υποβασταζομένης χειρός»[72] είναι γνήσιες αφού πραγματικά ο διαθέτης έχει την νοητική βούληση αλλά στερείται της νευρομυϊκής ικανότητας γι’ αυτό και χρειάζεται υποβοήθηση .

6.5. Συχνά, δημιουργείται «ο δελεαστικός σκοπός» του υπηρετούντος για ωφελιμιστικούς προσωπικούς στόχους που απορρέουν από την αδυναμία της εξάρτησης του ηλικιωμένου. Οι ωφελιμιστικοί στόχοι του υπηρετούντος προσωπικού καταλήγουν σε ολέθριες συνέπειες για τους αμέσους συγγενείς, αφού μετά τον θάνατον του αποβιώσαντος εμφανίζεται κάποια ιδιόγραφη διαθήκη με πεποιημένη χάραξη ως δήθεν παθολογική γραφή γνήσια γραφή και υπογραφή του φερομένου διαθέτη.

6.5.1. Η τεχνική κατάρτισης και απόδοσης μιας πλαστής ιδιόγραφης διαθήκης καθορίζεται από τα υλικά που διαθέτει ο πλαστογράφος δηλαδή, αν έχει τη δυνατότητα πρόσβασης σε έγγραφα με τη γνήσια γραφή του φερομένου διαθέτη. Αυτή η δυνατότητα βέβαια απορρέει από τη σχέση που πιθανόν υπήρχε μεταξύ του φερομένου διαθέτη και του πλαστογράφου και είναι αυτονόητο ότι ορισμένα πρόσωπα του εγγύτερου συγγενικού περιβάλλοντος έχουν τις περισσότερες πιθανότητες να κατέχουν έγγραφα με τη γνήσια γραφή του φερόμενου διαθέτη. Αντίθετα, κάποια άλλα πρόσωπα του συγγενικού περιβάλλοντος έχουν ελάχιστες δυνατότητες και τα τελείως άγνωστα καμία απολύτως. Έτσι, οι πλαστές ιδιόχειρες διαθήκες εμφανίζονται, ως προς τον τρόπο εκδήλωσης της γραφής του κειμένου, κατά διάφορες κατηγορίες, όπως θα αναφερθεί παρακάτω.

6.5.1.1.Στις ημέρες μας εμφανίζεται διαφοροποίηση του τρόπου κατάρτισης πλαστών ιδιόχειρων διαθηκών. Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθεί ότι διαφοροποιείται η προέλευσή τους τόσο σε σχέση με τον ηθικό αυτουργό όσο και με τον φυσικό αυτουργό της πλαστογραφίας. Είναι ευνόητο ότι τα συγγενικά πρόσωπα ενδιαφέρονται άμεσα να κληρονομήσουν την περιουσία του συγγενικού τους προσώπου, τόσο μεταξύ των κληρονόμων πρώτου βαθμού όσο και δευτέρου ή ακόμη και περισσότερο μακρινού.

6.6. Ο πλαστογράφος καταβάλλει προσπάθεια να αποδώσει παθολογικά γραφολογικά στοιχεία, στη γραφή ή στη χρονολογία ή στην υπογραφή μίας πλαστής ιδιόχειρης διαθήκης αλλά συνήθως αποτυγχάνει γιατί υπολογίζει μόνον στην ερασιτεχνική απεικόνιση της χάραξης και υπερβάλλει στη μορφοποίηση των στοιχείων γιατί δεν είναι σε θέση να γνωρίζει την ιδιαιτερότητα των αποτελεσμάτων της γενεσιουργού αιτίας. Απλά προσπαθεί να αποδοθεί μια φαινομενική παθολογικότητα χάραξης χωρίς τα ιδιαίτερα γνωρίσματά της που οφείλονται σε ειδικές πραγματικές παθογόνες αιτίες ενώ ο βασικός λόγος για την έγγραφη τελευταία βούλησή του διαθέτη, απορρέει συνήθως από τη σοβαρή και ανεπανόρθωτη βλάβη του βιολογικού αλλά και του ψυχο-πνευματικού συστήματος, δηλαδή της κατάπτωσης, λόγω σοβαρής ασθενείας ή γήρατος του οποίου η γραφή εμφανίζει χαρακτηριστική παθολογικότητα την οποία όμως ο πλαστογράφος δεν διακρίνει .

Η γραφή με απομίμηση αλλότριας γραφής παθολογικής χάραξης

 

 3η φωτ. Διακρίνεται η υπερβολή της προσπάθειας για τοποθέτηση και για σαφήνεια χάραξης με εμφανή προσποιητά στοιχεία παθολογικής χάραξης με επιλεγμένα σημεία παθολογικού τρόμου

 

 

6.6.1. Η παθολογικότητα χάραξης μίας γραφής ή υπογραφής συχνά γίνεται μέσον χρησιμοποίησης για να αποδοθεί δήθεν παθολογική η γραφή ή υπογραφή σε μία πλαστή ιδιόχειρη διαθήκη αλλά αυτό οδηγεί συνήθως σε αποτυχία της απομίμησης αφού σ’ αυτή δεν υπάρχουν τα κύρια παθολογικά στοιχεία ούτε καμία ουσιαστική συσχέτιση και συμβατότητα με τη κατάσταση υγείας και της ηλικίας του φερόμενου διαθέτη.

 

Η γραφή (αριθμογραφή ) με πεποιημένη παθολογική χάραξη *διαφορετική απεικόνιση του γραφικού τρόμου

* φωτ. 4^η Διακρίνεται η διαφορά μεταξύ της χρονολογίας και της γραφής του κειμένου της ιδιόχειρης διαθήκης στη μορφή και στη ποιότητα της χάραξης όπου γίνεται εμφανής η προσπάθεια απομίμησης παθολογικής χάραξης στη χρονολογία.

6.6.1.2. Στην προσπάθεια απόδοσης παθολογικών στοιχείων σε μία καταρτιζόμενη πλαστή ιδιόγραφη διαθήκη, ο πλαστογράφος καταβάλλει προσπάθεια να αποδώσει δήθεν παθολογικά γραφολογικά στοιχεία, με άσχετα γραφικά μορφώματα χωρίς να υπάρχει έστω ούτε και μία υποτυπώδης τυπική ομοιότητα χάραξης στη γραφή ή στην υπογραφή με τη γνήσια γραφή και υπογραφή του φερόμενου διαθέτη . Συνήθως όμως οδηγείται σε αποτυχία αφού εμφανίζονται τα σαφή στοιχεία πλαστότητας, όπως :

• υπερβολή προσπάθειας για σαφήνεια των γραμμάτων και των αριθμών

• προσπάθεια σταθερής τοποθέτησης στο γραφικό πεδίο και διατήρησης διαστάσεων και κατεύθυνσης

• προσπάθεια σταθερής τοποθέτησης στο γραφικό πεδίο και διατήρησης διαστάσεων και κατεύθυνση

• γραφικές ασυνέπειες αλλά και διαφορές

• απότομα μεταβαλλόμενη αστάθεια και ευπάθεια χάραξης και με εμφανιζόμενη απόλυτη σταθερότητα

• μεταβαλλόμενος έντονος δύσκαμπτος τρόμος σε επιλεγμένα σημεία και όχι διάχυτος

• αναιτιολόγητες διαγραφές και επανεγγραφές

6.6.3. Η αδυναμία του πλαστογράφου για την εύρεση δείγματος γνήσιας γραφής του αποθανόντος φερόμενου διαθέτη που έχει κατά νουν, τον ωθεί να επιχειρήσει την πλαστογραφία μιας ιδιόγραφης διαθήκης με αυτοσχέδιο τύπο γραφής, χωρίς καμία προσπάθεια απομίμησης, αφού δεν διαθέτει μοντέλο για δείγμα. Γι’ αυτό αποτολμά τη χάραξη της γραφής άλλοτε με τη φυσική γραφή του και με προσπάθεια προσποίησης της γραφής, ως δήθεν αγραμμάτου, ηλικιωμένου ή ασθενούς, όπου η πλαστότητα της γραφής ή της υπογραφής γίνεται εύκολα αντιληπτή και δεν παρουσιάζει ιδιαίτερη δυσχέρεια στη διερεύνηση.

6.6.3.1. Πρέπει να αναφερθεί ότι έχουν εντοπισθεί αρκετές περιπτώσεις πλαστών ιδιόγραφων διαθηκών σε περιπτώσεις με «σχολάζουσα κληρονομία»[73], που αφορούν σε διαθέτες των οποίων οι κληρονόμοι δεν έχουν παρουσιασθεί « αν δεν βρεθεί κληρονόμος μέσα σε προθεσμία ανάλογη προς τις περιστάσεις, το δικαστήριο της κληρονομίας βεβαιώνει ότι δεν υπάρχει άλλος κληρονόμος, εκτός από το Δημόσιο. Η βεβαίωση δημιουργεί τεκμήριο ότι το Δημόσιο είναι εξ αδιαιρέτου κληρονόμος»[74]. Σε τέτοια περίπτωση κάποιο άγνωστο πρόσωπο ή ομάδα αγνώστων προσώπων που γνωρίζουν καθ’ οιοδήποτε τρόπο τη μη ύπαρξη κληρονόμων προβαίνουν στη κατάρτιση πλαστών διαθηκών, χρησιμοποιώντας τη γραφή αγνώστου προσώπου χωρίς απομίμηση της γνήσιας γραφής του διαθέτη, με αποτέλεσμα τον σφετερισμό της κληρονομίας του Δημοσίου. Σημειώνεται ότι σε τέτοιες περιπτώσεις έχουν ασχοληθεί πολλοί οι Δικαστικοί Γραφολόγοι με διορισμό από τα Ποινικά ή τα Πολιτικά Δικαστήρια και έχουν συνδράμει για τη διαλεύκανση της αλήθειας και συνήθως με ευνοϊκά συμπεράσματα υπέρ Δημοσίου[75].

 Η γραφή αγνώστου προσώπου σε ιδιόγραφη διαθήκη

 

 

φωτ.5^η Γραφή ιδιόγραφης διαθήκης με γραφή αγνώστου προσώπου σε περίπτωση σχολάζουσας κληρονομίας ως να είναι γραφή ηλικιωμένης διαθέτιδος άσχετη με τη γνήσια γραφή της

 H γραφή με πεποιημένη χάραξη ως δήθεν παθολογική

 

 

5^η φωτ. Διακρίνονται τα ψευδή πεποιημένα στοιχεία ως δήθεν παθολογικής γραφής χωρίς προσπάθεια απομίμησης μίας αλλότριας παθολογικής γραφής.

 

H γραφή αγνώστου προσώπου χωρίς παθολογική χάραξη

 

6^η φωτ. Διακρίνονται ξένα και άγνωστα στοιχεία σε ιδιόχειρη διαθήκη ηλικιωμένου προσώπου χωρίς παθολογικότητα

 

7. H συμβολή του Δικαστικού Γραφολόγου στη διαλεύκανση της αλήθειας

7.1. Η ανάληψη της εντολής από τον δικαστικό γραφολόγο για τη διερεύνηση ιδιόγραφης διαθήκης, υπαγορεύει στον ειδικό ερευνητή, μια ιδιαίτερη ευθύνη αλλά συγχρόνως και μια πρόκληση και αυτό γιατί η ιδιόγραφη διαθήκη αποτελεί τη σημαντικότερη έγγραφη πράξη του αποθανόντος. Επομένως η τελευταία βούλησή του πρέπει να γίνει σεβαστή ως ιερή και απαραβίαστη αφού απορρέει συνήθως ως μη έχουσα άλλη αναβολή εξ αιτίας της σοβαρής και ανεπανόρθωτης βλάβης του βιολογικού, του νοητικού αλλά και του ψυχο-πνευματικού συστήματος λόγω σοβαρής ασθενείας ή γήρατος, δηλαδή της κατάπτωσης που σταθερά τον οδηγεί στο τέλος της διαδρομής της ζωής του .

7.1.1. Συγχρόνως όμως η ιδιόγραφη διαθήκη προσδίδει και ιδιαίτερη δυσκολία διερεύνησης, εφ’ όσον πρόκειται συνήθως για τη γραφή ηλικιωμένων και ασθενούντων ατόμων που η γραφή τους παρουσιάζει μία ιδιαιτερότητα λόγω αλλοίωσης και διαφοροποίησης γι’ αυτό και είναι δύσκολη η διερεύνηση και τελικά η διαλεύκανση της αλήθειας .Ο Δικαστικός Γραφολόγος στη διερεύνηση της ιδιόχειρης διαθήκης συμβάλλει ως :

• πραγματογνώμων κατόπιν διορισμού με απόφαση των πολιτικών και ποινικών δικαστηρίων για την ανάθεση σύνταξης γραφολογικής πραγματογνωμοσύνης
• τεχνικός σύμβουλος από τους διαδίκους για παρακολούθηση των ενεργειών του διορισθέντος πραγματογνώμονος και τη σύνταξη έκθεσης γραφολογικών παρατηρήσεων επί της πραγματογνωμοσύνης του πραγματογνώμονος
• ερευνητής –γνωμοδοτών με εντολή από ιδιώτη για τη διερεύνηση της γνησιότητας ή μη της ιδιόγραφης διαθήκης
• μάρτυρας με ειδικές γνώσεις ενώπιον του ακροατηρίου

7.1.1.1. Ο Δικαστικός Γραφολόγος με όποια ιδιότητα και αν αναλάβει τη διερεύνηση μίας ιδιόχειρης διαθήκης και μάλιστα με παθολογική γραφή, κατευθύνεται αρχικά στο να επιλέξει την παραδεκτή επιστημονική μέθοδο με την οποία θα εξετάσει την αποτύπωση της γραφής και της υπογραφής ανάλογα με τη φυσική κατάσταση που εμφανίζεται .Βασίζεται σε παραδεκτούς κανόνες άλλων επιστημών αλλά και σε θεμελιώδεις Νόμους της Δικαστικής Γραφολογίας, παρατηρεί και καταγράφει τα στοιχεία δομής ή με ιδιαιτερότητα εμφανιζόμενα και αξιολογεί τα ευρήματα με αντικειμενική κρίση.

7.1.1.1.2. Προσπαθεί να διαγνώσει τα δομικά και τα ποιοτικά στοιχεία χάραξης της υπό έλεγχο υπογραφής και υπογραφής μίας ιδιόχειρης διαθήκης, όπως δυσανάγνωστα ή δυσδιάκριτα, αλλόκοτα γραφικά σχήματα, άτακτη τοποθέτηση, τον συνεχόμενο γραφικό τρόμο ή άλλα χαρακτηριστικά ακόλουθα ή ανακόλουθα, τις εκκεντρικές και αβέβαιες γραμμώσεις, στοιχεία συμβατά με τις επικρατούσες συνθήκες χάραξης, που παραπέμπουν στη γνησιότητα της με παθολογική χάραξη. Ακολούθως προβαίνει στη προσπάθεια διαπίστωση της κατ’ αντιγραφή ή της καθ’ υπαγόρευση παθολογικής χάραξης της γραφής ή της υπογραφής με τα γνωστά στοιχεία χάραξης αλλά και με ιδιαιτερότητες της απόδοσης τους.

7.1.1.1.3. Αναζητά τα κύρια παθολογικά στοιχεία που δημιουργούνται εξ αιτίας της αδυναμίας συγκράτησης της γραφίδας και της άμβλυνσης του νευρομυϊκού συστήματος με αποτέλεσμα τη διάσπαση του ρυθμού χάραξης, τη διακοπτόμενη και ασυνεχή γραφική κίνηση με γραφικές διαταραχές, ακανονικότητες και ανωμαλίες, με αραχνοειδείς απολήξεις και ενίοτε με σημεία λανθάνουσας γραφής, με αναριθμητισμό, με αναλφαβητισμό, με παραλείψεις ή προσθήκες άσχετων γραμμιδίων, με ορθογραφικά και συντακτικά λάθη που συνιστούν στοιχεία γνησιότητας μίας ιδιόχειρης διαθήκης .

7.1.1.1.4. Εξετάζει τα γραφολογικά στοιχεία, όπως τη τυχόν εμφανιζόμενη αδεξιότητα χάραξης της γραφής και της υπογραφής μίας ιδιόχειρης διαθήκης, τη στατικότητα της γραφικής κίνησης, τις ατέλειες της μορφής, τις επαναλήψεις ή και τα πανομοιότυπα στοιχεία με αδέξια εκκίνηση και με κηλίδες μεγάλης ποσότητας μελάνης, τον ασυνεχή γραφικό τρόμο και τις άγνωστες πλεονάζουσες γραμμώσεις, τις ασυνήθεις γραφικές κινήσεις, που συνιστούν στοιχεία μη συμβατά με τις επικρατούσες συνθήκες χάραξης και παραπέμπουν στη πλαστότητα της με προσπάθεια απομίμησης παθολογικής γραφής .Επίσης, εξετάζει την ύπαρξη ψευδών στοιχείων παθολογικής χάραξης στη γραφή και στην υπογραφή μίας ιδιόχειρης διαθήκης και των άγνωστων και ξένων στοιχείων με υπερβολική προσπάθεια απόδοσης σαφούς μορφής τα οποία συνιστούν τη πλαστότητα τους και βεβαιώνουν τη ξένη γραφή αγνώστου προσώπου.

7.1.1.1.5. Εντοπίζει τα βασικά στοιχεία χάραξης για να διαπιστωθεί αν μία υπογραφή και γραφή σε ιδιόγραφη διαθήκη έχουν προέλθει με τη μέθοδο της υποβοήθησης της χειρός ή της καθοδήγησης της χειρός του γράφοντος υπογράφοντος “assisted” or “guided –hand” σύμφωνα με ιδιαίτερες επιστημονικές κατευθύνσεις[76]. Ωστόσο, για τη διάγνωση αυτού του είδους της γραφής με παθολογικότητα, απαιτείται να διαπιστωθεί ο βαθμός υποβοήθησης της χειρός του υποβοηθουμένου και η συμμετοχή του υποβαστάζοντος και αν αυτά πράγματι τα ευρήματα είναι συμβατά σύμφωνα με τις επικρατούσες συνθήκες χάραξης της υπό έλεγχο υπογραφής και γραφής στη εξεταζόμενη ιδιόχειρη διαθήκη.

8. Ακολουθητέα πορεία και σκοπός της παρούσας εισήγησης

8.1. Περιγράφεται ο τρόπος παραγωγής της γραφής, η φυσιολογία και η λειτουργία του μηχανισμού της, η εξέλιξή της, οι διαταραχές και η εκφυλιστική κατάσταση της. Επίσης περιγράφονται και αναλύονται οι νόμοι που διέπουν τη λειτουργία της γραφής σύμφωνα με τις θεωρίες των αλλοδαπών ειδικών δικαστικών γραφολόγων.

8.2. Οι κατά περίπτωση εμφανιζόμενες πλαστές ιδιόγραφες διαθήκες με παθολογική χάραξη και η διαδικασία διερεύνησης για την αποφυγή του κινδύνου σφετερισμού της αδιάθετης περιουσίας ηλικιωμένων ή και ανήμπορων προσώπων.

8.3. Η συμβολή του ειδικού δικαστικού γραφολόγου για την αντιμετώπιση των αναφυομένων θεμάτων και τη θέση του στην υπηρεσία της Δικαιοσύνης, όσον αφορά στα διάφορα σχετικά ζητήματα και ιδιαίτερα στη διερεύνηση της πλαστότητας ή μη των ιδιόγραφων διαθηκών με παθολογική γραφή και την αντιμετώπιση του προβλήματος (για τις οποίες έγινε αναφορά σε διάφορες υποθέσεις δικογραφιών των ποινικών και των πολιτικών δικαστηρίων).

9.Προτάσεις στα πλαίσια της αντεγκληματικής πολιτικής

9.1. Να ενισχύεται μια πραγματική επικοινωνία που να εμπνέει σεβασμό προς τους ηλικιωμένους και τους χρονίως ασθενούντες με κυρίαρχη επιδίωξη τον σεβασμό των ατομικών δικαιωμάτων τους και την θεμελίωση ισχυρών βάσεων για τον τρόπο ενημέρωσης τους εκ των προτέρων που αφορούν στην αντιμετώπιση των θεμάτων για την ασφάλεια τους.

9.2. Να ασκείται στοχευμένη κοινωνική πολιτική για τη φροντίδα και τη προστασία των ατόμων της τρίτης ηλικίας και των χρονίως ασθενούντων προς αποφυγή του κινδύνου σφετερισμού της αδιάθετης περιουσίας τους αλλά του κλονισμού του συστήματος αξιοπιστίας.

9.3. Να εφαρμοσθούν τα αναγκαία μέτρα γενικής και ειδικής πρόληψης όσον αφορά στη προστασία των προσώπων της τρίτης ηλικίας και των χρονίως ασθενούντων.

9.4. Να προτείνονται τρόποι για τη συλλογή πληροφοριών με μεγάλη μέριμνα και ιεράρχηση για την ασφάλεια της ζωής και των δικαιωμάτων των προστατευομένων και απροστάτευτων ηλικιωμένων.

9.5. Να προταθεί σαφής και αναγκαία μορφή γενικής και ειδικής πρόληψης για την αντιμετώπιση αυτής της μεθοδευμένης εγκληματικής συμπεριφοράς του δράστη.

9.6. Να συστηματοποιηθούν πραγματικές και αποτελεσματικές μέθοδοι για τον δραστικό περιορισμό και την αποφυγή της κατάρτισης πλαστών ιδιόγραφων διαθηκών και κυρίως από άγνωστους κληρονόμους όπου θα πρέπει να ελέγχεται η γνησιότητα ή μη από τις Δικαστικές Αρχές κατά τη δημοσίευση των διαθηκών.

9.7. Να ενταθούν οι τρόποι αντιμετώπισης της έντασης και έκτασης αυτού του κοινωνικού φαινομένου, στις ημέρες της οικονομικής κρίσης ενώ θα πρέπει να ερευνηθεί περαιτέρω αν το πρόβλημα έχει αυξηθεί και να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα καταστολής.

 9.8. Να ιεραρχούνται οι τρόποι για τη συλλογή πληροφοριών με μεγάλη μέριμνα που αφορούν για στην ασφάλεια της ζωής και των δικαιωμάτων των προστατευομένων και απροστάτευτων ηλικιωμένων.

9.9. Να προβλέπονται διατάξεις από τη πολιτεία και να νομοθετούνται προκειμένου να υφίσταται πραγματική και εύρυθμη στα Ιδρύματα και στους Οίκους Φροντίδας των ηλικιωμένων και των χρονίως ασθενούντων που αποσκοπούν στη προστασία των δικαιωμάτων τους.

9.10. Να ενισχυθούν οι ρυθμίσεις και να ενταθούν τα μέτρα δέσμευσης με ανάλογη διαδικασία που αφορούν στους άγνωστους δήθεν κληρονόμους των σχολαζουσών κληρονομιών που αποσκοπούν σε αθέμιτο ωφέλιμα με αποτέλεσμα τη ζημία του Δημοσίου .

 

Eλληνική Bιβλιογραφία

1.Βαλληνδράς Δ., Η Γραφολογία στην Υπηρεσία της Δικαιοσύνης, Αθήναι 1982.

2.Γιαννίδης Ι., Ποιν. Χρον. ΛΑ, σελ. 393.

3.Θεοδωράκης Γ., Ποινικό Δίκαιο, Ειδικό Μέρος, Η πλαστογραφία (άρθρο 216 Π.Κ.), Εκδ. Αντων. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα – Κομοτηνή, 1990.

4.Κουράκης Ν., Εγκληματολογικοί Ορίζοντες, Τόμ. Α΄. Θεωρία και Πρακτική της Ποινικής Καταστολής, εκδόσεις Αντων. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 1991

5.Κουράκης Ν., Εγκληματολογικοί Ορίζοντες, Τομ. Β΄. Ειδικά Εγκληματολογικά Θέματα, εκδ. Αντων. Σάκκουλα, Αθήνα – Κομοτηνή, 1991.

6.Κουράκης Ν., Συστηματική ερμηνεία του Ποινικού Κώδικα, Εισαγωγικές παρατηρήσεις στα άρθρα 50-78 και άρθρα 50-58, Εκδ. Οίκος Αφοί Π. Σάκκουλα, Αθήνα 1993.

7.Σπινέλλη Κ, Σημειώσεις Εγκληματολογίας, χειμερινού εξαμήνου 1996-1997, Εκδ. Αντων. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα – Κομοτηνή, 1996.

 

Ξένη Βιβλιογραφία

1.Beauchataud G., Apprenez la graphologie, Ed. J. Oliven, 91 Sermaise, Paris, 1973.

2.Bianchi Henri, L’identité psychosomatique, Une approche par la théorie générale des systèmes, Editions Aubier, 1990, Imprimé en France.

3.Bresard S., Graphologie, MASSON, Paris – Milan – Barcelone – Mexico, 1990.

4.Buquet A., L’expertise des écritures manuscrites, MASSON, Paris – Milan – Barcelone – Bonn, 1991.

5.Buquet Alain, Les écritures des personnalités pathologiques ou criminelles, Etude Clinique, MASSON, Paris – Milan – Barcelone, 1994.

6.Crépieux – Jamin J., A.B.C. de la Graphologie, Librairie Felix Alcan, Paris, 1929.

7.Hilton O., Scientific Examination of Questioned Documents, Revised Edition, CRC Press Inc., 1993.

8.Huber R-Headrick A, Handwriting Identification: Facts and Fundamentals, CRC PRESS,Boca –Raton- London -New York Washington, DC,1999

9.Klages Ludwig, L’expression du caractère dans l’écriture, Privait, Formation Travail Social, Répression, Paris, 1990.

10. Koppenhaver K.M., Forensic Document Examination –Principles and Practice, HUMANA PRESS, 2006.

11.Lefebure F. – C. Van de Broek D’ Obrean, Le trait en graphologie, Indice Constitutionnel, 2^e édition, MASSON, Paris, Milan, Barcelone, Bonn, 1991.

12.Morrin P. – Viader F. – Eustache F. – Lambert J., Congres de Psychiatrie et de Neurologie de Langue Française, Tome II, Rapport de Neurologie, Les agraphies, MASSON Paris – Milan – Barcelone – Mexico, 1990.

13.Osborn Al., Questioned Documents, Second Edition, Νelson-Hall Co Chicago 1929.

14.Pulver Max, Le symbolisme de l’écriture, Stock, Paris, 1991.

15.Serratrice G. – Habib M., L’écriture et le cerveau, Mécanismes Neurophysiologiques, MASSON, Paris – Milan – Barcelone, 1993.

16.Saudek R., The psychology of Handwriting, Books for Professionals, Sacramento California, 1978.

17.Teillard Annia, L’âme et l’écriture, Ed. Traditionnelles, Quai Saint-Michel, Paris, Ve, 1983.

18.Vels Augusto, L’écriture reflété de la personnalité, Ed. Du Mont-Blanc, Geneve, 1966.

19.Wolff Werner, Diagrams of the Unconscious Handwriting and personality in measurement experiment and analysis, Grune and Stratton, New York, 1948.

* Η εισήγηση μου αυτή και η συμμετοχή μου στην οργανωτική επιτροπή του παρόντος Εγκληματολογικού Συνεδρίου 2-3/Απριλίου 2015, αποτελεί μικρή ένδειξη σεβασμού και εκτίμησης στο πρόσωπο του Καθηγητού κ. Ν. Κουράκη, του Δασκάλου μου, που μετά από 23 έτη αγαστής εποικοδομητικής συνεργασίας διδάχθηκα τόσα πολλά και με βοήθησε με την αμέριστη στήριξη του, γι’ αυτό και τον ευχαριστώ από καρδιάς και του εύχομαι κάθε επιτυχία στους νέους εγκληματολογικούς ορίζοντες.

** Ειδική Δικαστική Γραφολόγος-Κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος Εξειδίκευσης στην Εγκληματολογία της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών,  Συνεργάτις του Εργαστηρίου Ποινικών και Εγκληματολογικών Ερευνών.

1. Η παρουσίαση αυτού του θέματος βασίστηκε στη μέχρι σήμερα 28ετή συνεχή άσκηση του λειτουργήματος της Δικαστικού Γραφολόγου είτε ως διορισθείσα Δικαστική πραγματογνώμων είτε ως Τεχνική Σύμβουλος ή και ως απλή ερευνήτρια στα, κατά καιρούς, διάφορα αναφυόμενα ζητήματα.
2. Ονομάσθηκαν «πετρογλυφικά» K. M.Koppenhaver, Forencic Document Examination, σ. 1.
3. Ονομάσθηκαν «πετρογραφιικά» οπ.π
4. K. M. Koppenhaver, Forencic Document Examination, σ. 1
5. Κουράκης Ν., Εγκληματολογικοί Ορίζοντες, Τόμος Α΄, Θεωρία και Πρακτική της Ποινικής Καταστολής, εκδ. Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 1991, σ. 211.
6. Hilton O., Scientific Examination of Questioned Documents στη σ. ίδα 172, έχει γίνει αναφορά για τους παλαιότερους ερευνητές τους Robert Sauget και J. Crepieux – Jamin.
7. Hilton O., οπ.π σ. 172.
8. Συστηματική ερμηνεία του Ποινικού Κώδικα, Εισαγωγικές παρατηρήσεις στα άρθρα 50-78 και 50-58, Εκδ. Οίκος Αφοί Π. Σάκκουλα, Αθήνα 1993, σ. 33-37.
9. Συστηματική ερμηνεία του Ποινικού Κώδικα, οπ.π σ. 37 επ.
10. Κ. Δ. Σπινέλλη, Σημειώσεις Εγκληματολογίας, χειμερινού εξαμήνου 1996-1997, Εκδ. Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα – Κομοτηνή, 1996, σ. 8.
11. .Γιαννίδης Ι., Ποιν. Χρον. ΛΑ, σ. 393.
12. Θεοδωράκης Γ., Ποινικό Δίκαιο, Ειδικό Μέρος, Η πλαστογραφία (άρθρο 216 Π.Κ.), Εκδ. Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα – Κομοτηνή, 1990, σ. 17.
13. Αναφερόμενη η γνωστή «εταιρεία δολοφόνων».
14. Εκμετάλλευση εξ αιτίας της αμβλυμένης βούλησης και της βεβαρημένης ψυχολογικής κατάστασης των ηλικιωμένων.
15. Κουράκης Ν., Εγκληματολογικοί Ορίζοντες, Α. Θεωρία και Πρακτική της Ποινικής Καταστολής, εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 1991, σ. 211.
16. Klages, L’expression du caractère dans l’écriture, Privat, 1990, σ. 9 επ.
17. Buquet A., L’expertise des écritures manuscrites, Masson, Paris – Milan – Barcelone – Bonn, 1991, σ. 5.
18. Serratrice G. – Habib M., L’ écriture et le cerveau, σ. 62, 67, 81 επ. Ο όρος αγραφία ανήκει στη Νευρολογία.
19. Vels A., L’ écriture réflèt de la personnalité,. σ. 13 επ.
20. Serratrice G. – Habib M., όπ.π., σ. 1 επ.
21. Serratrice G. – Habib M., όπ.π., σ. 1-10.
22. Serratrice G. – Habib M., όπ.π., σ. 1-10.
23. Klages L., όπ.π., σ. 14-16.
24. Vels A., οπ.π σ. 13 επ.
25. Bianchi Henri, L’ identité psycholo-somatique, Une approche par la théorie générale des systèmes, σ. 148-149.
26. Wolff Werner Diagrams of the Unconscious Handwriting and personality in measurement experiment and analysis, σ. 17.
27. Wolff Werner, όπ.π., σ. 21.
28. Βαλληνδράς Δ., Η Γραφολογία στην Υπηρεσία της Δικαιοσύνης, σ. 61 επ.
29. Βuquet A., Les écritures des personnalités pathologiques ou criminelles, σ. 5.
30. Serratrice G. – Habib M., L’ écriture et le cerveau,, σ. 62,67,81 επ. *ο όρος αγραφία χρησιμοποιείται στη Νευρολογία .
31. Preyer Therry, γιατρός στο Πανεπιστήμιο της Ιένα, απέδειξε πρώτος ότι η γραφή προέρχεται από τα κέντρα του εγκεφάλου.
32. Morrin P. – Viader F. οπ.π σ. 45 *Ο όρος «αγραφία» σημαίνει μερική ή πλήρη ανικανότητα για γράψιμο, ανάλογα με το βαθμό και τη βλάβη του κέντρου Broca, με ιδιαίτερα και έντονα ασυνήθη χαρακτηριστικά.
33. Βuquet A., οπ.π, σ. 5-6.
34. Βuquet A., οπ.π, σ. 5-6.
35. Klages L., όπ.π., σ. 14-16.
36. Beauchataud G., Apprenez la graphologie, Ed. J. Oliven, 91 Sermaise, σ. 80 επ.
37. Klages L., όπ.π., σ. 9.
38. Lefebure F. – C. van den Broek D’Obrean, Le trait en graphologie. 2 επ.
39. Lefebure F. – C. van den Broek D’Obrean,οπ.π, σ. 2 επ.
40. Teillard A., L’ âme et l’écriture, όπ.π. σ. 57.
41. Serratrice G.– Habib Μ.,π.π., σ. 10-12.
42. Buquet A., οπ.π, σ. 5 επ.
43. Serratrice G. – Habib M., όπ.π., σ. 2.
44. Serratrice G. – Habib M., όπ.π., σ. 158 επ.
45. Serratrice G. – Habib M., όπ.π., σ. 163 επ.
46. Hilton O., όπ.π., σ. 185.
47. Klages L. oπ.π σ. 217.
48. Hilton O., όπ.π., σ. 185.

49. Morrin P. – Viader F. όπ.π., σ. 45 επ.
50. Βuquet A.οπ.π., σ. 7.
51. Buquet A., Les écritures des personnalités pathologiques ou criminelles, ερμήνευσε τα σημεία παθολογικής χάραξης.
52. Buquet A., οπ.π, ερμήνευσε τα σημεία παθολογικής χάραξης επηρεασμένη από τις παραπάνω ουσίες.
53. Buquet A., όπ.π., ερμηνεύει τα είδη του γραφικού τρόμου.
54. Βαλληνδράς Δ., όπ.π. σ. 62, όπου αναφέρεται στον Γερμανό καθηγητή Νευρολογίας A. Leischener.
55. Morrin P. – Viader F., κλπ., όπ.π., σ. 53 επ.
56. Huber R-Headrick A, Handwriting Identification:Facts and Fundamentals. σ. 199.
57. Huber R.-Headrick A., οπ.π σ. 199 επ.
58. Αναφέρονται περιπτώσεις ιδιόγραφων διαθηκών που διερεύνησα μετά από διορισμό μου από Πολιτικά και Ποινικά Δικαστήρια της ημεδαπής και της αλλοδαπής.
59. Morrin P. – Viader F. – Eustache F. – Lambert J., Congres de Psychiatrie et de Neurologie de langue Française, Tome II, Rapport de Neurologie, Les agraphies, σ. 53 επ.
60. Serratrice G – Habib M., όπ.π., σ. 10.
61. Serratrice G – Habib M., όπ.π., σ. 163.
62. Teillard A., όπ.π. σ. 30-64. Αυστριακή ψυχολόγος και γραφολόγος, μαθήτρια του Klages και του C.G. Yung, εισήγαγε το δικό της σύστημα γραφολογικής ανάλυσης ερμηνεύοντας την εσωστρεφή και εξωστρεφή συμπεριφορά και την ενέργεια – libido-.
63. Saudek R., The Psychologie of Handwriting,, σ. 136.
64. Vels A., όπ.π., σ. 13 επ.
65. Huber R., Headrick A.., σ. 218.
66. Serratrice G – Habib M., όπ.π., σ. 67.
67. Hilton O., όπ.π., σ. 324-325.
68. Serratrice G. – Habib M., L’ écriture et le cerveau, σ. 62 επ.
69. Εκμετάλλευση λόγω της αμβλυμμένης βούλησης και της ευάλωτης ψυχολογικής κατάστασης των ηλικιωμένων.
70. Huber R-Headrick A.οπ.π σ. 277.
71. .Osborn Al., Questionned Documents, σ. 312.
72. Buquet A, .L’expertise des écritures manuscrites, σελ 67
73. Σχολάζουσα κληρονομία, Κεφάλαιο Όγδοο του ΑΚ
74. Αρθρο 1868 του ΑΚ

[75] Αναφέρομαι σε «ληστρικές ομάδες» γνωστών ή και αγνώστων ατόμων, ακόμη και καταζητουμένων από την Interpol, σύμφωνα με την αποκτηθείσα εμπειρία μου ως πραγματογνώμονος, που κατά καιρούς εμφανίζουν ανάλογη εγκληματική δραστηριότητα καταρτίζοντας πλαστές ιδιόγραφες διαθήκες κατά των συμφερόντων και των δικαιωμάτων κληρονομίας του Δημοσίου .

76. Osborrn Al., Questioned Documents, Second Edition, σ. 314.