Οδηγός Χρήσιμες Δράσεις Μελέτες
ΕΝΕΡΓΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ & ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ & ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ
ΓΙΑ ΜΙΑ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΤΗ ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΜΑΣ
□ Πώς μπορεί ένας ενεργός πολίτης να βοηθήσει στην πρόληψη της παραβατικότητας;
Ø Σίγουρα η συμμετοχή των πολιτών στην πρόληψη της παραβατικότητας δεν μπορεί να έχει τη μορφή της αυτοδικίας ή του «χαφιεδισμού», αφού τέτοιες συμπεριφορές δεν επιτρέπονται σε μια δικαιοκρατούμενη κοινωνία. Κυρίως η συμμετοχή αυτή πραγματοποιείται:
- είτε με τη λήψη από τον πολίτη ουσιαστικών πρωτοβουλιών και μέτρων, ώστε να αποφεύγει -σε ατομικό επίπεδο- τη θυματοποίησή του (π.χ. να μην αφήνει την τσάντα του στο κάθισμα του συνοδηγού ή στο πίσω κάθισμα όταν οδηγεί το αυτοκίνητό του),
- είτε με την ενεργό εθελοντική δράση του -σε ομαδικό επίπεδο- για την προώθηση του έργου ενός Τοπικού Συμβουλίου Πρόληψης της Παραβατικότητας, στο πλαίσιο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
□ Ποιος είναι ο σκοπός λειτουργίας ενός Τοπικού Συμβουλίου Πρόληψης της Παραβατικότητας;
Ø Ενα Τοπικό Συμβούλιο Πρόληψης της Παραβατικότητας επιδιώκει πρωτίστως την κοινωνική αντιμετώπιση των προβλημάτων που οδηγούν κάποιες ευπαθείς κοινωνικές ομάδες πολιτών στην παραβατικότητα. Τέτοιες ομάδες, που χρειάζονται στήριξη από όλους μας, είναι π.χ. οι αποφυλακισμένοι, οι ουσιοεξαρτημένοι, οι οικονομικά εξαθλιωμένοι, κάποιες κατηγορίες αλλοδαπών, παιδιά κακοποιημένα ή εγκαταλειμμένα από τους γονείς τους ή παιδιά εξαιρετικά ατίθασα, κακοποιημένες γυναίκες κ.λπ. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις το Τοπικό Συμβούλιο, που στελεχώνεται κατά προτίμηση από ανθρώπους με γνώση τέτοιων προβλημάτων (π.χ. δικαστικούς, δικηγόρους, ψυχολόγους, εκπροσώπους (δημοτικής) αστυνομίας, γονέων ή θεραπευτικών κοινοτήτων) μπορεί να αναπτύξει, σε συνεργασία με τις Κοινωνικές Υπηρεσίες του Δήμου, πολλαπλές δραστηριότητες.
□ Ποιες ειδικότερες δραστηριότητες μπορεί να αναπτύξει ένα Τοπικό Συμβούλιο;
Ø Ενδεικτικά μπορούν να αναφερθούν οι ακόλουθες δραστηριότητες ενός συμβουλίου:
- Να οργανώσει δυνατότητες διαμεσολάβησης (π.χ. με πρώην Δικαστικούς του Τοπικού Συμβουλίου) σε αστυνομικά τμήματα, για την επίτευξη προσέγγισης δράστη και θύματος σε περιπτώσεις μικρής σημασίας εγκλημάτων (εξυβρίσεις, σωματικές βλάβες κ.λπ.).
- Να έλθει σε συνεννόηση με εκπαιδευτικούς και γονείς στα σχολεία (π.χ. σε συνεργασία με ψυχολόγους του Τοπικού Συμβουλίου), ώστε να βοηθηθούν έγκαιρα κάποια παιδιά που έχουν προβλήματα στο σπίτι τους ή/ και αποφεύγουν το σχολείο.
- Να διαμορφώσει σε συνεργασία με τον Δήμο χώρους άθλησης, απασχόλησης και ψυχαγωγίας για παιδιά και νεαρούς που έχουν εγκαταλείψει το σχολείο ή που έχουν προβλήματα μοναξιάς/ απομόνωσης, και που διαφορετικά θα μπορούσαν να οργανωθούν σε παραβατικές ομάδες.
- Να βοηθήσει στην περιφρούρηση των σχολικών χώρων από άτομα που προωθούν ναρκωτικές ουσίες ή εμφανίζουν άλλες μορφές παραβατικότητας. Το ίδιο μπορεί να γίνει για προστασία δασών και περιοχών φυσικής καλλονής.
- Να οργανώσει για τους μαθητές των σχολείων, σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς, σεμινάρια κυκλοφοριακής αγωγής, καθώς επίσης ομιλίες και προβολή ταινιών με συζήτηση για θέματα που αφορούν την παραβατικότητα ανηλίκων και τους παράγοντες που οδηγούν σ’ αυτήν.
- Να οργανώσει μουσικές, θεατρικές ή άλλες εκδηλώσεις για την καταπολέμηση παραγόντων που οδηγούν στην παραβατικότητα και την ξενοφοβία (π.χ. διοργάνωση ενός φεστιβάλ λαϊκών χορών και μουσικής με συμμετοχή καλλιτεχνών από περισσότερες γειτονικές χώρες).
- Να βοηθήσει σε προσπάθειες για εξεύρεση εργασίας, κυρίως όσον αφορά νεαρούς ανέργους, αποφυλακιζόμενους ή άλλα άτομα που ανήκουν στις λεγόμενες ομάδες «κοινωνικού αποκλεισμού».
- Να παρέχει μία πρώτη νομική ή άλλη βοήθεια σε θύματα εγκλημάτων, σε συνεργασία με τους δικηγόρους του Τοπικού Συμβουλίου.
□ Πώς μπορεί να μάθει κανείς περισσότερα πράγματα για το Τοπικά Συμβούλια;
Ø Υπάρχουν, βέβαια, οι διατάξεις του νόμου που προβλέπουν τη λειτουργία τέτοιων Τοπικών Συμβουλίων (άρθρο 16 ν. 2713/1999), καθώς ενός 11μελούς Κεντρικού Συμβουλίου Πρόληψης της Παραβατικότητας. Το τελευταίο έχει συντονιστικό ρόλο για τα επιμέρους Τοπικά Συμβούλια (άρθρο 13 ν. 3387/2005) και άρχισε να δραστηριοποιείται στο πλαίσιο του Υπουργείου Δημοσίας Τάξης από τον Νοέμβριο 2005, με Πρόεδρο τον Καθηγητή Νέστορα Κουράκη, με Αντιπρόεδρο την Καθηγήτρια κ. Ευρυδίκη Μπέσιλα – Βήκα και στελέχωση από άλλους ειδικούς επιστήμονες. Αναλυτικές πληροφορίες, όμως, για το θέμα αυτό μπορεί κανείς να αναζητήσει και να βρει στο Εγχειρίδιο με τίτλο «Για να νιώθουμε ασφαλείς σε μια Κοινωνία Ενεργών Πολιτών», που κυκλοφόρησε το 2006 από τις εκδόσεις Αντ. Σάκκουλα στη σειρά δημοσιεύσεων (αρ. 3) του Εργαστηρίου Ποινικών & Εγκληματολογικών Ερευνών (Πανεπιστήμιο Αθηνών). Στο βιβλίο αυτό περιέχονται:
- Συμβουλές στους πολίτες για το πώς να αποφεύγουν ή έστω να περιορίζουν τη θυματοποίησή τους.
- Οδηγίες για τη σύσταση και λειτουργία Τοπικών Συμβουλίων Πρόληψης της Παραβατικότητας.
- Συγκεκριμένες ιδέες και προτάσεις για τις παρεμβάσεις στις οποίες μπορούν να προβαίνουν τα Τοπικά Συμβούλια, ώστε να μειώσουν, κατά το δυνατόν, την παραβατικότητα στις περιοχές τους.
- Καταγραφή χρήσιμων διευθύνσεων και τηλεφώνων για έγκαιρη επίλυση προβλημάτων που μπορούν να οδηγήσουν στην παραβατικότητα.
Η δημιουργία του παρόντος διαδικτυακού τόπου είναι καρπός συνεργασίας του Κεντρικού Συμβουλίου Πρόληψης της Παραβατικότητας και του Εργαστηρίου Ποινικών και Εγκληματολογικών Ερευνών (Πανεπιστήμιο Αθηνών, www.law.uoa.gr/crime-research).